مقدمه
گیمفای چیست و چه تفاوتی با بازی‌های سنتی که با آن‌ها آشنا هستیم، دارد؟ از زمان ظهور بازی اکسی اینفینیتی، گیم فای (GameFi) به سرعت صنعت بازی‌های سنتی را در دست گرفت. گیمفای با ارائه فرصتی، گیمرها را برای کسب درآمد در حین تفریح و بازی کردن به خود جذب می‌کند. برای اطلاع از ماهیت گیمفای و نحوه کار آن، تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
گیمفای (GameFi) چیست؟
گیمفای (GameFi) تلفیقی از دو کلمه بازی (Game) و مالی (Finance) است. این عنوان به بازی‌های بلاکچینی یا بازی برای کسب درآمد (Play to Earn) اشاره دارد که انگیزه‌های اقتصادی را به بازیکنان ارائه می‌دهد. اکوسیستم گیمفای از ارزهای دیجیتال، توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) و فناوری بلاک چین برای ایجاد یک محیط بازی مجازی استفاده می‌کند.
به طور معمول، بازیکنان می‌توانند با انجام وظایف تعریف شده از طرف تیم توسعه‌ی بازی یا مبارزه با سایر بازیکنان و پیشرفت در سطوح مختلف بازی، جوایزی را (در بازی) به دست آورند. آن‌ها همچنین می‌توانند دارایی‌های خود را به خارج از بازی منتقل کرده و در صرافی‌های ارز دیجیتال و بازار توکن‌های غیر قابل تعویض یا ان اف تی (NFT) مبادله و خرید و فروش کنند.
گیمفای چگونه کار می‌کند؟
در گیمفای، پاداش می‌تواند به اشکال مختلف مانند ارزهای دیجیتال یا دارایی‌های درون بازی مانند زمین‌های مجازی، آواتارها، سلاح‌ها و لباس‌ها باشد. هر پروژه گیمفای، مدل و اقتصاد درون بازی متفاوتی را اتخاذ می‌کند. در بیشتر موارد، دارایی‌های درون بازی NFT هایی هستند که روی بلاکچین اجرا شده‌اند، به این معنی که می‌توان آن‌ها را در بازارهای NFT معامله کرد. با این حال در بعضی موارد، دارایی‌های درون بازی باید به ان اف تی تبدیل شوند تا بازیکنان بتوانند آن‌ها را معامله کرده یا بفروشند.
به طور معمول، دارایی‌های درون بازی مزایای خاصی را برای بازیکنان فراهم می‌کند و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا جوایز بیشتری دریافت کنند. اما، برخی از بازی‌ها دارای آواتارها و یا جوایزی هستند که صرفاً بصری بوده و تأثیری بر روند بازی و درآمد بازیکنان ندارند.
بسته به نوع بازی، بازیکنان می‌توانند با انجام وظایف، نبرد با بازیکنان دیگر، یا ساختن سازه‌های پولی در قطعه زمین خود (خصوصا در بازی‌های متاورسی) جوایزی کسب کنند. برخی از بازی‌ها همچنین به بازیکنان اجازه می‌دهند بدون بازی‌کردن، درآمد غیرفعال داشته باشند، چه از طریق شرط‌بندی کردن، چه با قرض دادن دارایی‌های بازی خود به سایر بازیکنان. حال برخی از ویژگی‌های رایج در گیمفای را بررسی می‌کنیم.
مدل بازی برای کسب درآمد (P2E)
در هسته پروژه‌های GameFi، ما سبک بازی “برای کسب درآمد (P2E)” را به عنوان انقلابی در صنعت بازی درنظر می‌گیریم. این موضوع کاملاً با مدل پرداخت به بازی که توسط بازی‌های ویدیویی سنتی انجام می‌گرفت، متفاوت است. پرداخت برای بازی، به گیمرهایی نیاز دارد که قبل از شروع بازی، در آن سرمایه‌گذاری کنند. برای مثال، بازی‌های ویدیویی مانند Call of Duty به بازیکنانی برای خرید فایل نصبی بازی، اکانت یا اشتراک‌ها نیاز دارند.
در بیشتر موارد، بازی‌های ویدیویی سنتی هیچ بازدهی مالی برای بازیکنان ایجاد نمی‌کنند و دارایی‌های درون بازی آن‌ها توسط شرکت توسعه‌دهنده‌ی بازی، کنترل و نگهداری می‌شود. در مقابل، بازی‌های P2E می‌توانند به بازیکنان کنترل کامل بر دارایی‌های درون بازی‌شان را بدهند و در عین حال فرصت‌هایی را برای کسب درآمد برای آن‌ها فراهم کنند.
با این حال، به خاطر داشته باشید که همه چیز به مدل و طراحی بازی که آن پروژه گیمفای اتخاذ کرده است، بستگی دارد. فناوری بلاکچین می‌تواند (و باید) به بازیکنان کنترل کامل بر دارایی‌های درون بازی خود را بدهد، اما همیشه این اتفاق رخ نمی‌دهد! قبل از ورود به یک بازی با سبک بازی برای درآمد، مطمئن شوید که نحوه عملکرد بازی را درک کرده‌اید، از نوع و میزان دارایی‌های داخل بازی خبر دارید و همچنین می‌دانید که چه کسی پشت آن پروژه است.
نکته دیگری که باید به آن توجه کنید این است که بازی‌های P2E می‌توانند رایگان باشند در عین حال برای بازیکنان پاداش‌های مالی ایجاد کنند، اما برخی از پروژه‌های گیم فای از بازیکنان می‌خواهند قبل از شروع بازی، NFT یا ارزهای دیجیتال خریداری کنید. به این ترتیب، بررسی کامل آن پروژه از جانب بازیکن و ارزیابی خطرات احتمالی آن، همیشه مهم است. اگر یک بازی P2E برای شروع نیاز به سرمایه‌گذاری بزرگ داشته باشد و در عوض، پاداش پرداختی آن کم باشد، به احتمال زیاد سرمایه اولیه خود را از دست خواهید داد.
یکی از محبوب‌ترین بازی‌های پولی، اکسی اینفینیتی (Axie Infinity) است. اکسی اینفینیتی یک بازی ان اف تی محور و مبتنی بر شبکه اتریوم بوده که از سال 2018 محبوبیت آن در حال افزایش است. گیمرها می‌توانند به وسیله‌ی حیوانات خانگی خود با نام اکسی (Axies) که همگی NFT هستند، برای کسب توکن‌های SLP به انجام ماموریت‌های روزانه و نبرد با بازیکنان دیگر بپردارند.
آن‌ها همچنین می‌توانند در صورت رسیدن به یک رتبه خاص در مسابقات بازیکن در مقابل بازیکن (PvP)، جوایز AXS را دریافت کنند. علاوه بر این، AXS و SLP را می‌توان برای پرورش Axies جدید استفاده کرد، که می‌توانند در بازی مورد استفاده قرار گرفته یا در بازار رسمی NFT آن‌ها معامله شوند.
به غیر از خرید و فروش اکسی‌ها، بازیکنان می‌توانند اکسی‌های خود را به بازیکنان دیگر قرض دهند که به مالکان فرصتی می‌دهد تا بدون انجام بازی، درآمد (جانبی یا غیر فعال) کسب کنند. این مدل وام به عنوان بورسیه یا کمک هزینه شناخته می‌شود. این موضوع به بازیکنان اجازه می‌دهد تا از Axies قرض گرفته شده، برای بازی و کسب پاداش استفاده کنند. به عبارت دیگر، هم صاحبان اکسی می‌توانند درآمد غیرفعال داشته باشند هم بازیکنانی که سرمایه ندارند، می‌توانند بدون سرمایه‌گذاری، این بازی را انجام دهند و سپس جوایز به دست آمده بین هر دو گروه تقسیم می‌شود. این صحبت‌ها صرفاً یک مثال بود و این سیستم در خیلی از بازی‌ها وجود داشته و قابل استفاده است.
مالکیت دارایی‌های دیجیتال
همانطور که عنوان کردیم، فناوری بلاکچین امکان مالکیت دارایی های دیجیتال را فراهم می‌کند، به این معنی که بازیکنان می‌توانند از دارایی‌های درون بازی خود، به روش‌های مختلف درآمدزایی داشته باشند. مشابه بازی‌های ویدیویی، بازیکنان می‌توانند آواتار، حیوانات خانگی، خانه، سلاح، ابزار و موارد دیگر داشته باشند. اما در GameFi، این دارایی‌ها می‌توانند به‌عنوان NFT در بلاکچین ایجاد، ثبت و معامله شوند. این اتفاق به بازیکنان اجازه می‌دهد تا کنترل کامل بر دارایی‌های خود، با اصالت و مالکیت قابل تأیید داشته باشند.
برخی از بازی‌های متاورس محبوب مانند Decentraland و The Sandbox، بر مفهوم مالکیت زمین تمرکز دارند. آن‌ها به بازیکنان اجازه می‌دهند تا از زمین مجازی خود کسب درآمد کنند. در The Sandbox، گیمرها می‌توانند قطعات دیجیتالی املاک و مستغلات را خریداری کرده و آن‌ها را برای درآمدزایی، توسعه دهند. به عنوان مثال، آن‌ها می‌توانند از دیگر بازیکنانی که از زمینشان بازدید می‌کنند، هزینه دریافت کنند، با میزبانی از مراسم و رویدادها، جوایزی از جنس ارز دیجیتال کسب کنند یا زمین شخصی‌سازی شده‌ی خود را به بازیکنان دیگر اجاره دهند.
برنامه‌های دیفای (DeFi)
برخی از پروژه‌های گیمفای نیز محصولات و ویژگی‌های DeFi را ارائه می‌کنند، مانند استیکینگ یا استیک کردن (Staking)، استخرهای استخراج نقدینگی (Liquidity Mining) و کشت سود (Yield Farming). به طور معمول، بازیکنان می‌توانند توکن‌های درون بازی خود را برای کسب جوایز، باز کردن قفل آیتم‌های انحصاری یا دسترسی به سطوح جدید بازی به اشتراک بگذارند. معرفی عناصر دیفای همچنین می‌تواند بازی‌های کریپتو را غیرمتمرکزتر کند. برخلاف استودیوهای بازی‌سازی سنتی که کنترل متمرکز بر به‌روزرسانی‌های بازی خود را دارند و تنها مدیریت و تیم توسعه‌دهنده تصمیمات اساسی را اتخاذ می‌کنند، برخی از پروژه‌های گیمفای به جامعه اجازه می‌دهد تا در فرآیند تصمیم‌گیری آن‌ها شرکت کند. آن‌ها می‌توانند از طریق سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (DAO)، برای به‌روزرسانی‌های آتی پیشنهاد ارائه داده و یا به آپدیت‌های منتشر شده، رأی دهند.
برای مثال، بازیکنان دیسنترالند (Decentraland) می‌توانند با قفل کردن توکن‌های حاکمیتی خود (MANA) در DAO، به سیاست‌های درون بازی و سازمانی رأی دهند. هر چه توکن‌های بیشتری قفل شود، قدرت رای افراد بیشتر می‌شود. این مهم به گیمرها اجازه می‌دهد تا مستقیما با توسعه‌دهندگان بازی ارتباط برقرار کرده و بر توسعه‌ی هر چه بهتر بازی تاثیر بگذارند.
آیا بازی‌های ویدیویی سنتی، گیمفای محسوب می‌شوند؟
بازیکنان بازی‌های ویدیویی سنتی نیز می‌توانند به عنوان پاداش، ارز رایج درون بازی کسب کنند و دارایی‌های دیجیتالی را برای ارتقای شخصیت‌های خود جمع‌آوری و استفاده کنند. با این حال، این توکن‌ها و آیتم‌ها را نمی‌توان خارج از بازی معامله کرد. در بیشتر موارد، این آیتم‌ها یا توکن‌های درون بازی، ارزشی فراتر از محدوده بازی ندارند. حتی زمانی که بتوان برای برخی از آن‌ها ارزش‌گذاری خارج از بازی انجام داد، بازیکنان اغلب از کسب درآمد یا تجارت دارایی‌های خود در دنیای واقعی منع می‌شوند.
در بازی‌های بلاکچین، توکن‌ها و دارایی‌های درون بازی معمولا ارزهای دیجیتال و ان اف تی هستند. برخی از بازی‌های بلاک چینی هستند که به جای رمزارز یا NFT، از توکن‌های مجازی استفاده می‌کنند، اما بازیکنان همچنان باید بتوانند در صورت تمایل، دارایی‌های درون بازی خود را به ان اف تی واقعی تبدیل کنند. این بدان معنی است که گیمرها می‌توانند درآمد خود را به کیف پول‌های رمزارزی خود منتقل کنند و دارایی‌های خود را در صرافی‌های ارز دیجیتال یا بازارهای NFT معامله کنند. در نهایت افراد می‌توانند سود رمزارزی خود را به پول فیات نیز تبدیل کنند.
چگونه انجام بازی‌های گیمفای را شروع کنیم؟
سوال بعدی این است که با دانستن همه‌ی این اطلاعات، چگونه کسب درآمد از بازی‌های گیمفای را آغاز کنیم؟ هزاران بازی بلاکچین در بازار وجود دارد و هر کدام متفاوت عمل می‌کند. نکته مهم این است که مراقب پروژه‌های کلاهبرداری و وب سایت‌های جعلی باشید. اتصال کیف پول یا دانلود بازی‌ها از وب‌سایت‌های تصادفی می‌تواند خطرناک باشد. در حالت ایده‌آل، باید یک کیف پول دیجیتال جدید به طور خاص برای این منظور ایجاد کنید و فقط مقداری از سرمایه خود را استفاده کنید که می‌توانید از دست دادن آن‌ها را بپذیرید و با صفر شدن آن مشکلی ندارید. اگر مطمئن هستید بازی‌ای که پیدا کرده‌اید ایمن است، این مراحل را برای شروع دنبال کنید:
1. یک کیف پول دیجیتالی بسازید
برای دسترسی به دنیای GameFi، به یک کیف پول ارز دیجیتال سازگار و مناسب مانند تراست والت (Trust Wallet) یا متامسک (MetaMask) نیاز دارید. بسته به بازی‌ای که در حال انجام آن هستید، ممکن است لازم باشد از کیف پول‌های دیگری استفاده کنید یا به شبکه های بلاک چین مختلف متصل شوید.
به عنوان مثال، اگر می‌خواهید بازی‌های بلاکچین را در زنجیره هوشمند بایننس انجام دهید، ابتدا باید متامسک خود را به شبکه BSC (Binance Smart Chain) متصل کنید. همچنین می‌توانید از تراست ولت یا هر کیف پول رمزنگاری پشتیبانی شده دیگری استفاده کنید. وب‌سایت رسمی بازی را بررسی کنید تا از مواردی که آن‌ها پشتیبانی می‌کنند کامل مطلع شوید. همچنین می‌توانید کیف پول دیجیتالی خود را به بلاکچین اتریوم متصل کنید و به اکثر بازی‌های در حال اجرا در شبکه اتریوم دسترسی داشته باشید. با این حال، برخی از بازی‌ها مانند اکسی اینفینیتی (Axie Infinity) و گادز آنچیند (Gods Unchained) عنوان کرده‌اند که برای کاهش هزینه‌ها و بهبود عملکرد، کیف پول خود را ارائه خواهند کرد.
اکسی اینفینیتی بر بستر شبکه اتریوم ساخته شده است، اما تیم آن، شبکه رونین (Ronin) را به عنوان یک زنجیره جانبی توسعه داده است. به این ترتیب، باید از کیف پول رسمی رونین برای تعامل با اکوسیستم Axie Infinity استفاده کنید. به عنوان یک زنجیره جانبی، شبکه Ronin معاملات و پرورش اکسی‌ها را بسیار ارزان‌تر می‌کند و هزینه‌های بازی را کاهش می‌دهد.
2. کیف پول خود را به بازی وصل کنید
برای انجام یک بازی بلاک چین، باید کیف پول خود را به پلتفرم آن بازی متصل کنید. مطمئن شوید که به وب‌سایت رسمی آن‌ها متصل هستید و سایتی که در آن هستید، یک کپی جعل شده نیست. به وب سایت بازی بروید و به دنبال گزینه‌ای برای اتصال کیف پول دیجیتالی خود باشید. برخلاف بازی‌های آنلاین سنتی که نیاز به تنظیم نام کاربری و رمز عبور دارند، اکثر بازی‌های بلاکچین از کیف پول رمزنگاری شما به عنوان حساب بازی استفاده می‌کنند، بنابراین احتمالا از شما خواسته می‌شود تا قبل از اتصال به بازی، پیامی را روی کیف پول خود تایید یا همان امضا کنید.
3. الزامات بازی را بررسی کنید
اکثر پروژه‌های گیم فای برای شروع از شما درخواست می‌کنند تا رمزارزهای دیجیتال یا NFT های درون بازی را خریداری کنید. الزامات از بازی به بازی دیگر متفاوت است، اما همیشه باید پتانسیل درآمد و خطرات کلی را در نظر بگیرید. اطمینان حاصل کنید که چقدر طول می‌کشد تا سرمایه‌گذاری اولیه خود را بازگردانید و حدودا از چه زمانی، شروع به کسب سود می‌کنید.
به عنوان مثال اگر می‌خواهید اکسی اینفینیتی بازی کنید، به 3 اکسی در کیف پول بازی خود نیاز دارید. شما می‌توانید آن‌ها را از بازار یا همان مارکت داخل بازی (Axie Marketplace) خریداری کنید. برای خرید اکسی، به رپد اتر (WETH) در کیف پول رونین خود نیاز دارید. می‌توانید این مدل اتریوم (ETH) را از صرافی‌های ارز دیجیتال خریداری کنید و آن‌ها را به کیف پول رونین خود انتقال دهید.
اگر پول ندارید یا نمی‌خواهید در این زمینه ریسک کنید، به دنبال برنامه‌ای باشید که در آن بخش بورسیه یا کمک هزینه‌ای موجود باشد. همان طور که قبل‌تر عنوان شد، این مدل بازی‌ها به شما اجازه می‌دهند برای بازی NFT قرض کنید، اما باید درآمد خود را با صاحبان ان اف تی به اشتراک بگذارید.
آینده گیمفای
تعداد پروژه‌های گیمفای در سال 2021 رونق گرفت و احتمالا در سال‌های آینده نیز به رشد خود ادامه خواهد داد. از مارس 2022، بیش از 1400 بازی بلاک چین در DappRadar فهرست شده است. ما اکنون بازی‌های محبوبی را در چندین بلاکچین متفاوت داریم، مانند اتریوم، بایننس اسمارت چین یا BNB Smart Chain (BSC)، پالیگان (Polygon)، هارمونی (Harmony)، سولانا (Solana) و بسیاری دیگر.
همانطور که فناوری بلاک چین به توسعه خود ادامه می‌دهد، انتظار می‌رود روند روبه‌رشد گیم فای با سرعت زیادی ادامه یابد. توانایی داشتن دارایی‌های درون بازی و کسب درآمد از بازی‌ها، گیمفای را به خصوص در کشورهای در حال توسعه، بسیار جذاب می‌کند.
جمع‌بندی
از روزهای اولیه بیتکوین، ما افرادی را داشته‌ایم که شانس خود را با بازی‌های ساده مرورگر امتحان می‌کردند، به این امید که سود بیت کوین به دست آورند. در حالی که بازی‌های بیت کوین یا همان BTC هنوز وجود دارند، ظهور اتریوم و قراردادهای هوشمند مطمئنا دنیای بازی‌های بلاکچین را تغییر داده است و امروزه می‌تواند تجربیات بسیار پیچیده‌تر و جالب‌تری را ارائه دهد.
به راحتی می‌توان دید که گیمفای، چگونه گیمرها را با ترکیب سرگرمی و مشوق‌های مالی، جذب می‌کند. با محبوبیت روزافزون بازی‌های بلاک چین، به احتمال زیاد شاهد افزایش تعداد شرکت‌های بزرگ خواهیم بود که در این حوزه فعالیت خواهند داشت و مخصوصا به دنیای متاورس ورود کنند.
