متاورس چیست؟ هرچه که باید درباره Metaverse بدانید

مقدمه
به این موضوع فکر کنید که در حال استراحت در خانه هستید، ناگهان تصمیم می‌گیرید ملاقاتی با یکی از دوستان خود داشته باشید و یا مثلاً برای بازدید از یک فروشگاه لباس به خیابانی در شهری دیگر بروید. چگونه می‌توان بدون خروج از منزل و تنها با چند وسیله دیجیتالی، نه فقط بصورت تماس تصویری بلکه به شکل کاملا واقعیت گرایانه و 3 بعدی جلسه ملاقاتی تشکیل داد؟ و یا به آن فروشگاه بخصوص رفت و پس از مشاهده محصولات آنجا در قالب واقعیت مجازی و حصول اطمینان از مناسب بودن جنس و سایز لباس مورد نظر، اقدام به خرید کرد؟ در جواب می‌توان گفت که راه حل متاورس است و به کمک ما می‌آید.
شاید 20 سال پیش این تصویر غیرممکن به نظر می‌رسید اما امروز با ظهور نسل سوم اینترنت (Web.3) می‌دانیم که تا اجرایی شدن کامل متاورس آن فاصله چندانی نداریم. در مدت اخیر کمتر کسی با واژه Metaverse مواجه نشده و آن را نشنیده است. حال این موضوع که این دنیای مجازی که در این مقاله قصد داریم درباره آن صحبت کنیم چیست و از کجا آمده داستانی طولانی دارد.

متاورس چیست؟

در ابتدا اگر بخواهیم خود واژه متاورس را معنا کنیم باید روی اجزا این کلمه متمرکز شویم. این واژه از دو قسمت متا به معنی “برتر” یا “فراتر از” و ورس کوتاه شده کلمه یونیورس (universe) به معنی جهان، تشکیل شده است و این دو عبارت در کنار یکدیگر، جهان برتر یا فراتر از جهان معنا می‌شوند و منظور از آن، جهانی برتر و بالاتر از دنیایی است که انسان‌ها در آن زندگی می‌کنند.

اولین استفاده از این کلمه به سال 1992 باز می‌گردد که یک نویسنده آمریکایی به نام نیل استیونسن در کتاب سقوط برف از آن استفاده کرد. نیل در این کتاب از واژه متاورس برای توصیف یک جهان 3 بعدی یاد می‌کند که در آن به جای انسان‌های واقعی، آواتار آن‌ها حضور دارد. در آن زمان کمتر کسی می‌پذیرفت که این جهان مجازی واقعیت پیدا کند و تمام شرکت‌های بزرگ دیجیتالی دنیا به سمت آن حرکت کنند.

بعدها این واژه به اشکال مختلفی در داستان‌ها، فیلم‌ها و بازی‌ها مورد استفاده قرار گرفت، به‌طور مثال فیلم Ready Player One ساخته‌ی استیون اسپیلبرگ بدون استفاده از واژه Metaverse به شکل خیلی خوبی به تشریح این فضا می‌پردازد و یا می‌توان گفت ما در بازی‌هایی مثل Fortnite و یا Minecraft، با متاورس مواجه هستیم.

Metaverse را می‌توان نسل بعدی اینترنت نیز دانست. فضایی 3 بعدی بر پایه بلاکچین که به صورت پایدار از طریق گوشی‌های هوشمند، هدست های واقعیت مجازی (VR)، عینک‌های واقعیت افزوده (AR) و یا دستگاه‌های مخصوص به خود در دسترس همگان قرار می‌گیرد. این دنیای جادویی شرایط تعامل کاربران با یکدیگر و تعامل با فضای پیرامون را فراهم می‌کند، به این معنا که کاربر با اتصال به متاورس می‌تواند بیشتر امور زندگی واقعی خود را در آن فضا انجام دهد، به وسیله آواتار خود با سایر کاربران ارتباط برقرار کند، مشغول به کار شود، ورزش کند، برای خرید به فروشگاه نایکی برود و غیره. این دنیا فضایی 3 بعدی مانند جهان واقعی اما در دنیای دیجیتال است.

بدون شک این چنین دنیایی بسیار هیجان انگیز و پر از تجربیات جدید و لذت‌های گوناگون است که حسی متفاوت از زندگی کاربر را به فرد القا می‌کند.

توقعات از متاورس کاملا متفاوت است، اما به نظر می‌رسد که باید بعضی ویژگی‌ها را حتماً در خود بگنجاند. به عنوان مثال باید همیشگی باشد و هیچ‌گاه زمان در آن به اتمام نرسد و یا اینکه باید به عنوان یک جهان، بی پایان باشد. یک موضوع مهم دیگر این است که مانند هر مقوله یا سیستمی، باید استاندارد سازی در آن انجام گیرد.

ناگفته نماند که شاید بتوان ایجاد تعامل مؤثر با حضور افراد در کنار یکدیگر را اولین ویژگی متاورس دانست به این معنا که کاربران در آن احساس واقعی حضور داشته باشند و در کنار یکدیگر به ایجاد ارتباط واقعی بپردازند که این ویژگی می‌تواند لذت و میزان استفاده افراد از آن را بالا ببرد. با اینکه اولین استفاده از کلمه Metaverse به اوایل دهه 90 میلادی برمی‌گردد اما مفهوم تعاملات مجازی سابقه قدیمی‌تری دارد.

از اواسط دهه 80 میلادی جوامع آنلاین وجود داشته اند و در دهه 90 شکل جدیدی از این جوامع به صورت چت روم‌ها پدید آمد. با پیشرفت تکنولوژی، کم‌کم بازی‌ها پا به این عرصه گذاشتند و در کنار ایجاد فضای هیجانی و چالشی، مابین افراد ارتباط سازی انجام دادند. امروزه نرم افزارهای ارتباط اجتماعی شکل جدیدی از تعامل و ارتباط را معرفی کرده‌اند اما قطعا حضور سه بعدی در کنار یکدیگر، می‌تواند مفهوم آن را متفاوت کند.

نقش ارزهای دیجیتال و NFT در متاورس

یکی از مهم‌ترین مسائل مرتبط با متاورس بدون شک ارزهای دیجیتال هستند. چراکه تمامی داد و ستدها در این فضا از طریق همین رمز ارزها انجام می‌گیرد. اینکه این دنیا و ارزهای دیجیتال هردو بر پایه بلاک چین هستند و امنیت بالایی نیز ایجاد می‌کنند قطعا بی تاثیر بر مشارکت آن‌ها نیست. همچنین، باید گفت که هرچه تعداد پروژه‌ها و یا شرکت‌های جذب شده به سمت این حوزه بیشتر شود، قیمت ارزهای دیجیتال مشارکت کننده در Metaverse نیز بیشتر می‌شود.

معروف ترین پروژه‌های رمزارز در در این دنیا را می‌توان دیسنترالند با رمزارز مانا (MANA)، آپلند با رمزارز UPX، اکسی اینفینیتی (Axie Infinity) با رمز ارز AXS، سندباکس (The Sandbox) با رمز ارز SAND و انجین (Enjin Coin) با رمز ارز ENJ دانست. تمامی ارزهای دیجیتال این پروژه‌ها در کنار ایجاد شرایط خرید و فروش آیتم‌های مختلف در فضای پروژه‌ی خود، در بازار واقعی نیز ارزش‌گذاری می‌شوند و می‌توان از طریق صرافی‌ها به خرید و فروش ارزهای متاورسی با پول واقعی (غیر دیجیتالی) پرداخت.

ناگفته نماند که توکن های غیرمثلی (NFT) نقشی برجسته در دنیاهای مجازی مبتنی بر بلاک چین بر عهده دارند چراکه ارزش‌گذاری و بحث مالکیت دارایی های غیر پولی مانند مالکیت زمین یا آیتم های مختلف، حتی خود کاراکترها در این فضا توسط این دسته از توکن ها تعریف می‌شود.

چگونه وارد متاورس شویم؟

در حال حاضر هنوز شبکه‌های متاورسی خارج از دنیای بازی‌ها رشد چندانی نداشته‌اند و بیشتر پیشرفت حاصل شده در فضای Metaverse مربوط به بازی‌ها بوده است و هنوز استفاده عمومی آن در دسترس همگان نیست. به عنوان مثال شرکت Upland بازی خود را تحت همین نام در سال 2020 عرضه کرد که به سرعت محبوب شد. این بازی، جهانی مجازی برروی نقشه کره زمین است، پول رایج مخصوص خود با نام UPX دارد و افراد می‌توانند در آن به شهر ها و کشورهای مختلف سفر کنند و با انجام فعالیت‌های مشخص به کسب درآمد واقعی از بازی بپردازند. به عنوان نمونه ای بهتر از مفهوم متاورس باید از بازی دیسنترالند (Decentraland) یاد کرد. چراکه در Upland شما آواتاری ندارید و فقط بصورت یک آیتم متحرک در نقشه ها نشان داده می‌شوید اما در Decentraland شما باید در شروع بازی یک آواتار برای خود طراحی کنید و تمام اتفاقات را از طریق آن تجربه کنید. این بازی نیز توکن مخصوص به خود با نام مانا (MANA) دارد.

در کنار این موارد می‌توان از بعضی نرم افزار ها نیز برای حضور در فضای متاورسی استفاده کرد. بعضی از آن‌ها به سادگی و از طریق مرورگر سیستم ها در دسترس هستند و در بعضی دیگر باید با استفاده از سخت افزارهای واقعیت مجازی و مانند آن‌ها فعالیت داشت.

یکی از معروف‌ترین Metaverseهای موجود، VRChat است که حتی قبل از پیدایش ابزار واقعیت مجازی و هدست‌های واقعیت افزوده نیز کاربران خود را داشت. این برنامه از بسیار برنامه‌های دیگر برای تجربه جهان‌های مجازی مناسب‌تر است چراکه قدمت زیادی در این زمینه دارد.

یکی دیگر از این برنامه های بسیار جالب Horizon Worlds است که برنامه رسمی منتشر شده از طرف شرکت متا در این حوزه است. کاربران به سادگی می‌توانند در این برنامه کارهایی از قبیل ارتباط و تعامل با سایر افراد و یا بازدید از مکان‌های دیدنی و غیره را تجربه کنند. این برنامه برای دستگاه‌های واقعیت مجازی در دسترس است و همچنین هنوز هزینه‌ای برای استفاده از آن در نظر گرفته نشده است.

سومین برنامه که می‌توان اینجا نام برد، برنامه‌ای میان VRChat و Horizon Worlds است. Rec Room که کاربران در آن باید مانند دو پروژه قبلی آواتاری برای خود ایجاد کنند، می‌توانند به شکل فردی یا گروهی به انجام بعضی امور یا تفریح بپردازند. همچنین این برنامه از گرافیک بسیار زیبایی برخوردار است. البته این برنامه بیشتر بازی محور بوده و بازی‌های زیادی را در خود گنجانده است. این برنامه نیز در حال حاضر رایگان عرضه می‌شود.

خرید زمین در متاورس چگونه است؟

قبل از اینکه روش های خرید زمین در متاورس را بررسی کنیم، بهتر است به یک سوال مشخص فک کنیم: اصلا چرا افراد باید در این دنیای مجازی زمین بخرند؟

می‌توان دو دلیل برای آن درنظر گرفت. اول اینکه شاید الان این زمین خیلی کاربرد نداشته باشد یا حتی برنامه‌ای برای استفاده از آن نداشته باشیم ولی در آینده و با فکر به این موضوع که جهان متاورس با چه سرعتی در حال رشد و پیشرفت است، قطعا می‌تواند به ما کمک کننده باشد. از طرف دیگر بحث سرمایه‌گذاری است. می‌توانیم زمین مجازی خود را پس از افزایش قیمت، بفروشیم، یا حتی می‌توانیم تصمیم بگیریم که آن را برای مهمانی‌ها یا رویدادهای انحصاری اجاره دهیم!

همچنین می‌توانیم یک خانه مجازی روی آن بسازیم و زمین و خانه را با هم بفروشیم یا برای اجاره واگذار کنیم، یا مثلاً یک گالری هنر دیجیتال راه اندازی کنیم و به هنرمندان نوپا اجازه دهیم آثار هنری خود را به نمایش بگذارند. پس نتیجه‌گیری می‌کنیم که خرید زمین در متاورس می‌تواند مفید باشد.

حال چگونه این کار را انجام دهیم؟

اولین قدم بدون شک ایجاد یک کیف پول دیجیتال است، کیف پولی که با پلتفرم‌های گوناگون سازگار باشد. تعداد کیف پول های دیجیتال مناسب برای این موضوع زیاد است اما پیشنهاد ما کیف پول متامسک است. در کنار راه اندازی آن باید مقداری سرمایه نیز در آن ذخیره داشته باشید. به این منظور نیز می‌توانید از صرافی های متفاوتی برای تبدیل پول خود به ارزهای دیجیتال استفاده کنید. پس از آماده سازی کیف پول و سرمایه برای خرید، نوبت انتخاب پلتفرم است.

در حال حاضر پرکاربردترین و پرطرفدارین این پلتفرم ها، دیسنترالند و سندباکس هستند که در بخش‌های قبل راجع به آن‌ها توضیحاتی ارائه شد. همچنین اگر می‌خواهید از طریق یک واسطه یا شخص ثالث خرید خود را انجام دهید، سایت Opensea را فراموش نکنید. اوپن سی یک ایده عالی برای خریدارانی است که برای اولین بار اقدام به خرید می‌کنند، زیرا به شما امکان می‌دهد بدون جابجایی مداوم بین پلتفرم ها خرید کنید. می‌توانید قیمت‌ها و امکانات رفاهی را مقایسه کنید و ارزش را بر اساس محله مجازی که قطعه در آن قرار دارد ارزیابی کنید؛ اما اگر می‌خواهید اطلاعات دقیق‌تری از خود زمین و یا مثلاً همسایگان خود داشته باشید، از خود دو پلتفرم معرفی شده استفاده کنید.

در مرحله بعد، شما فقط باید قطعات مختلف زمینی را که در دسترس است مرور کنید و موردی را که می‌خواهید بخرید انتخاب کنید. می‌توانید ببینید که ملک شما چقدر تا مکان‌های معروف‎تر فاصله دارد. قیمت‌ها برای املاکی که در مجاورت مکان‌های محبوب یا زمین افراد معروف هستند افزایش می‌یابد.

پس از انتخاب قطعه زمینی که می‌خواهید بخرید، کافی است روی آن کلیک کنید تا اطلاعات موجود را مشاهده کنید. ما در این قسمت مثال و بررسی را بر اساس سیستم دیسنترالند در نظر می‌گیریم. در Decentraland، می‌توانید املاک مجازی را با استفاده از ارز دیجیتال ETH یا MANA خریداری کنید. می‌توانید قیمت‌ها را مشاهده کنید و پیشنهاد جدید بدهید یا در لحظه خرید را قطعی کنید؛ اما قبل از خرید باید کیف پول خود را به پلتفرم متصل کنید.

مانند تمامی سایت‌ها و پلتفرم‌های دیگر در زمان اتصال کیف پول، افزونه کیف پول ارز دیجیتال متامسک از شما درخواست تایید اتصال را می‌خواهد. همچنین می‌توانید با کیف پول خود در سایت نیز ثبت‌نام کنید. پس از ثبت‌نام و تایید خرید، املاک مجازی شما به کیف پول شما ارسال می‌شود و شما مالک رسمی آن دارایی مجازی خواهید شد.

مهم است که توجه داشته باشید که هزینه انجام تراکنش (Gas Fee) نیز اینجا مطرح است، بنابراین مطمئن شوید که مقدار بیشتری از مقدار ذکر شده برای خرید زمین در کیف پول خود داشته باشید. یا در صورت تمایل می‌توانید پیشنهاد قیمت خرید هم بدهید. این موضوع به شما فضایی برای مذاکره می‌دهد، زیرا مالکان می‌توانند تصمیم بگیرند که آیا آن را بپذیرند یا رد کنند.

مرحله نهایی، تایید خرید است. زمانی که پول کافی در کیف پول خود داشته باشید و قیمت زمین نیز توافق شده باشد، خرید انجام می‌شود. می‌توانید املاک مجازی خود را در کیف پول خود تأیید کنید. در صورتی که از کیف پول Metamask استفاده می‌کنید، به بخش NFTs بروید تا تأیید خرید خود را دریافت کنید.

فقط باید مراقب کلاه‌برداری های NFT باشید. املاک Metaverse اساسا یک NFT است. به دلیل افزایش روزافزون آن‌ها، کلاه‌برداری های زیادی وجود دارد که باید مراقب آن‌ها باشید. بهتر است همیشه از پلتفرم‌های رسمی و معتبر خرید خود را انجام دهید.

مشکلات و خطرهای احتمالی متاورس

در کنار تمام این صحبت‌ها باید توجه داشت که قیمت گذاری رمزارزهای مربوط به متاورس در حال حاضر به خاطر جذاب و داغ بودن مبحث آن، هیجانی و غیرواقعی است و کاربران باید با احتیاط و اطلاعات کامل نسبت به خرید و فروش آن‌ها اقدام کنند. از سمت دیگر آنچه هم اکنون به نام Metaverse می‌شناسیم، هنوز امتحان خود را پس نداده است، پس باید صبر کرد و با تمام وجوه آن آشنا شد سپس به کاربر حرفه‌ای در آن تبدیل شد. گمانه‌زنی هایی برای مشکلات احتمالی پیرامون متاورس وجود دارد. به عنوان مثال احتمال ایجاد مشکلات اجتماعی یا حتی سیاسی بزرگ در پشت آن زیاد است چراکه محدودیت خاصی برای آنچه از این فضا تعریف شده وجود ندارد. برخی نگرانی ها درباره احتمال ایجاد مشکلات فردی مانند تنها شدن و افسردگی ناشی از آن یا حتی اعتیاد جوانان به دنیاهای مجازی صحبت می‌کند چراکه هنوز هیچ‌گونه مطالعه جامع و روانشناختی پیرامون آن انجام نشده است. قطعا متاورس هم باید دوره تکامل و توسعه خود را بگذراند. درست مثل اتفاقی که برای اینترنت افتاد. نسل 1 و نسل 2 اینترنت اهداف بسیار بزرگتر از آن چه شاهدش هستیم داشتند. برای مثال، یکی از آن‌ها امکان ارتباط بدون محدودیت انسان‌ها با یکدیگر بود. اما آیا امروز چنین چیزی میسر است؟ قطعا چنین نیست و دسترسی افراد می‌تواند به راحتی توسط شرکت‌های بزرگی مانند فیس بوک، مایکروسافت، گوگل، توییتر و غیره به فضای اینترنت بسته شود. در واقع تمرکز اینترنت باعث این موضوع و ماهیت انحصاری آن می‌شود.
موضوع درباره ارزهای دیجیتال و دنیاهای مجازی مبتنی بر للاکچین هم چنین است. قطعا این تکنولوژی می‌تواند نعایبی هم داشته باشد. اما بهتر است با تجربه‌هایی که از نسل اول و دوم اینترنت به دست آوردیم، این تبعات منفی را تا حد ممکن کنترل کنیم.

مهم‌ترین شرکت‌های حوزه متاورس

اگرچه شرکت‌های بزرگی مانند گوگل، فیس‌بوک، انویدیا (Nvidia)، اپیک گیمز (Epic Games)، تنسنت (Tencent) و مایکروسافت برای پیشرفت متاورس در تکاپو هستند و یا بایننس به عنوان بزرگ‌ترین صرافی در دنیای رمزارزها برای گسترش و ارتقای زیرساخت‌های این فضا تلاش می‌کند، اما هنوز تا عمومی شدن استفاده از Metaverse فاصله وجود دارد.

فیس‌بوک را می‌توان شرکت پیشگام در توسعه حوزه دنیاهای مجازی مبتنی بر بلاک چین دانست. مارک زاکربرگ مدیرعامل این مجموعه که از طریق شبکه‌های اجتماعی خود (فیس‌بوک، اینستاگرام و واتساپ) کاربران بسیار زیادی در سراسر دنیا دارد، با اعتقاد به این موضوع که متاورس تا سال 2030 بیش از 1 میلیارد مخاطب خواهد داشت، پس از تغییر نام کمپانی خود به متا، خبر از سرمایه‌گذاری 10 میلیارد دلاری خود روی این نوآوری داده است. حتی به دلیل گسترده بودن این پروژه، درخواست همکاری با یکی از غول‌های تکنولوژی یعنی شرکت مایکروسافت را پیشنهاد کرده که مورد قبول این شرکت قرار گرفته است و در اولین بخش این همکاری، قرار است پلتفرم Workplace با مایکروسافت تیمز ادغام شود.

آینده متاورس

آیا متاورس آینده دارد؟ شاید بتوان گفت که آینده کار با تجربیات جدید این دنیا بازتعریف خواهد شد. نظرات درباره آینده Metaverse جنبه‌های گوناگونی دارد اما تقریباً همه از گسترش و حرکت بشریت به سمت آن صحبت می‌کنند. آرون ماینی، یوتیوبر فناوری از انگلستان با بیش از 9 میلیون دنبال‌کننده می‌گوید که من فکر می‌کنم هیچ‌کس دقیقا نمی‌داند که قرار است متاورس چه شکلی به خود بگیرد، اما افراد باید مطمئن شوند که در خط مقدم آن هستند (همگام با آن پیش می‌روند).

برایان کولی، سردبیر CNET می‌گوید در طول پنج سال آینده، شما خواهید دید که فناوری Metaverse، واقعی، ملموس و قابل نمونه‌سازی می‌شود. من فکر می‌کنم که این موضوع تاثیرگذار خواهد بود، همچنین فکر می‌کنم که متاورس مدل‌های زیادی خواهد داشت و صرفا به مدل کنونی بسنده نخواهد کرد.

با این حال فعالیت‌های زیادی برای تحقق بخشیدن به این موضوع باید انجام گیرد. هنوز افراد بسیار زیادی در سرتاسر دنیا از دسترسی به اینترنت پر سرعت عاجزند. همچنین قیمت دستگاه‌های مرتبط با متاورس، چه برای توسعه‌ آن و چه برای اتصال به آن، هنوز خیلی مقرون به صرفه نیستند که این مهم، رشد تکنولوژی را می‌طلبد.

جمع‌بندی

اگر از دیدگاه شغلی به متاورس بنگریم، این موضوع که فرصت‌های شغلی جدید و متفاوتی را ایجاد می‌کند، نگرانی‌ها درباره کسب و کارهای سنتی و اینکه چه تعداد از افراد می‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند را زیاد می‌کند؛ اما در مقابل ایجاد شرایطی مانند دورکاری را می‌توان از نقاط مثبت آن در نظر گرفت.
به نظر می‌رسد با سرعت رشد هوش مصنوعی و توسعه فناوری بلاک چین، نمی‌توان انتظار داشت که Metaverse زمان زیادی برای توسعه و جایگیری بین مردم نیاز داشته باشد. تمام این ویژگی‌های خوب و بد در کنار یکدیگر در این مسیر وجود دارد و از طرف دیگر نمی‌توان از حرکت به سمت آن اجتناب کرد. پس به نظر می‌رسد در حال حاضر باید صبر کرد و منتظر پیشرفت‌ها، آزمایش‌ها و تحقیقات مختلف در آینده بود تا بتوان تصمیمات بهتری برای استفاده از متاورس اتخاذ کرد.

اگر قصد دارید که با خرید ارزهای متاورسی در این حوزه سرمایه‌گذاری داشته باشید و یا در این فضا فعالیت کنید، بهتر است ابتدا تحقیق و بررسی‌های لازم را انجام دهید. برای این منظور می‌توانید سایر مقالات مجله بیدارز را مطالعه کنید تا دانش رمز ارزی خود را نیز افزایش دهید.