NFT ها در حال حاضر دنیای هنر دیجیتال و کلکسیونی‌ها را با طوفان مواجه کرده‌اند. هنرمندان دیجیتال به لطف فروش هنگفت ان اف تی به مخاطبان فضای ارزهای دیجیتال، شاهد تغییرات گسترده در زندگی خود هستند. همچنین افراد مشهور در حال یافتن فرصتی جدید از طریق همین توکن ها برای ارتباط با طرفداران خود هستند؛ اما هنر دیجیتال تنها یکی از راه‌های گوناگون برای استفاده از NFT است. درواقع می‌توان از آن‌ها برای نشان دادن مالکیت هر دارایی منحصر به فرد، مانند سندی برای یک کالا در حوزه دیجیتال استفاده کرد. حتی یک روز ممکن است مالکیت ماشین شما با NFT ثابت شود؛ اما ان اف تی چیست؟ در این مقاله به بررسی ان اف تی و توضیحات کامل پیرامون این مدل توکن می‌پردازیم.

NFT چیست؟

NFT که مخفف عبارت Non-Fungible Token به معنی توکن غیر قابل تعویض است، یک واحد منحصر به فرد داده هست که از سبکی از فناوری استفاده می‌کند که به محتوای دیجیتالی، از ویدیوها گرفته تا آهنگ‌ها و تصاویر اجازه می‌دهد تا در بلاکچین های مختلف به ویژه اتریوم، ثبت و احراز هویت شوند. پس از ورود محتوا به بلاکچین، هر تراکنش از نقل و انتقالات تا فروش، در زنجیره‌ی آن ثبت می‌شود و از طریق یک دفتر کل، تاریخچه و منشأ و قیمت آن به راحتی قابل دسترسی هست.

تأثیر اصلی NFT ها، آسان کردن مالکیت و فروش محتوای دیجیتال است. برای مثال، پیش از این، هنرمندان دیجیتال می‌توانستند فالوورهای زیادی در رسانه‌های اجتماعی ایجاد کنند، کارهای تجاری آزاد را جذب کنند و شاید آثار چاپی و سایر کالاها را با طرح‌های خود بفروشند، اما برای کسب درآمد مستقیم از هنر دیجیتال مشکل داشتند. حال ممکن است مصرف‌کنندگان بپرسند: چرا باید چیزی بخرم که می‌توانم به صورت رایگان از آن اسکرین شات بگیرم یا دانلود کنم؟

نکته این است که بیشتر هدف ان اف تی، ایجاد مالکیت است؛ یعنی به عنوان مثال شاید بتوان نسخه رایگان عکس مونالیزا را دانلود کرد اما مالک اصلی و واقعی آن یک نفر یا مجموعه است که نسخه اصلی این طراحی متعلق به اوست. در حالی که فناوری پشت NFT ها تجارت و فروش تصاویر آنلاین را آسان کرده است، این خود جامعه NFT است که باید با ایجاد بازاری برای این دارایی‌های دیجیتال اعتبار ایجاد کند؛ زیرا از نظر فنی همان‌طور که اشاره شد، می‌توان از این ان اف تی ها بدون هزینه اسکرین شات گرفت یا آن‌ها را ذخیره کرد.

NFT چگونه کار می‌کند؟

به طور معمول، سازندگان یا هنرمندان آثار خود را در یک بازار NFT که شامل پلتفرم‌هایی مانند OpenSea، SuperRare، Nifty Gateway، Foundation و بسیاری دیگر می‌شود، مینت می‌کنند. Minting عمل ایجاد یک NFT است که به معنای ایجاد یک قرارداد هوشمند ذخیره شده در بلاکچین هست. این قرارداد هوشمند حاوی اطلاعات مهم زیادی است، به عنوان مثال خالق اثر را فهرست می‌کند و تضمین می‌کند که خالق یا واسطه‌های دیگر هر بار که NFT فروخته می‌شود، حق امتیاز خود را دریافت خواهند کرد.

قراردادهای هوشمند بر روی بلاکچین ذخیره می‌شوند، اما خود آثار هنری اغلب در این زنجیره ذخیره نمی‌شوند، زیرا ذخیره این مقدار داده بسیار پرزحمت و پرهزینه است. بر این اساس، بیشتر قراردادهای هوشمند حاوی یک لینک ارتباطی به اثری است که ان اف تی آن را نشان می‌دهد. این بدان معناست که بسیاری از NFTها از دو بخش قرارداد هوشمند و خود دارایی تشکیل شده‌اند. این موضوع می‌تواند باعث سردرگمی و عدم اطلاع دقیق در مورد محل واقعی آن اثر شود. با این حال، آثاری وجود دارند که نه تنها روی زنجیره ذخیره می‌شوند، بلکه حتی خود آن‌ها با استفاده از فناوری بلاکچین ایجاد شده‌اند.

در حالی که هنرمندان دائماً توسط همتایان خود تشویق می‌شوند تا از کارهای خود پول هنگفتی به دست آورند، اما موانعی در این مسیر وجود دارد. شاید اصلی‌ترین مانع این باشد که ایجاد NFT رایگان نیست و هزینه دارد. از طرف دیگر هر چه شبکه اتریوم شلوغ‌تر می‌شود، هزینه‌ی ایجاد ان اف تی افزایش می‌یابد و تلاش محاسباتی بیشتری برای انجام این کار مورد نیاز است. هزینه مالی این تلاش محاسباتی هزینه گاز نامیده می‌شود که دائماً در نوسان است. در حال حاضر، ساخت NFT در پلتفرم‌های مختلف، هزینه‌های متفاوتی دارد؛ اما همیشه این خالق NFT نیست که هزینه مینت کردن را پرداخت می‌کند و بعضی پلتفرم‌ها شرایطی فراهم کرده‌اند که این هزینه از خریدار گرفته شود.

منظور از توکن های غیر قابل معاوضه چیست؟

به شکل خلاصه می‌توان گفت منظور از توکن غیر قابل تعویض این است که این توکن همتا و مشابهی برای تعویض ندارند. بهتر است با مثال این مورد را توضیح دهیم. در نظر بگیرید که شما یک واحد بیت کوین در اختیار دارید. اگر فرد دیگری به شما بگوید که او نیز یک واحد بیت کوین دارد و می‌خواهد بیت کوین خودش را با شما تعویض کند، پس از این معامله هیچ مشکلی ایجاد نمی‌شود و شما درنهایت باز هم یک بیت کوین دارید با همان شرایط اولیه و همان قیمت.

یا در مثالی دیگر می‌توان گفت که آیا بین دو اسکناس 5000 تومانی اختلافی در ارزش و ماهیت آن‌ها وجود دارد؟ قطعاً جواب منفی است؛ و می‌توان آن‌ها را به راحتی با یکدیگر معاوضه کرد بدون از دست دادن چیزی.

این ها مثال‌های ساده‌ای بودند که می‌توانند مفهوم توکن قابل تعویض را برسانند. در مقابل این ها، توکن های غیر قابل معاوضه یا توکن های غیر مثلی (بدون مشابه) هستند. به این خاطر که آنچه در داخل این توکن ها ذخیره شده با یکدیگر متفاوت است و هرکدام ماهیت و ارزش مختلفی دارند. شاید به همه‌ی آن‌ها ان اف تی گفته شود، ولی ممکن است یکی مربوط به یک اثر هنری منحصر به فرد و دیگری مربوط به یک موسیقی خاص باشد.

ویژگی‌ها و مزایای توکن های NFT چیست؟

ویژگی‌های متفاوتی باعث رشد روزافزون مخاطبان ان اف تی ها می‌شود. در توضیحات اولیه به چند مورد اشاره کرده ایم اما در این قسمت موارد دیگری را بررسی می‌کنیم. به عنوان مثال این دسته توکن ها می‌توانند کارایی بازار را تقویت کنند. شاید این فاکتور، بارزترین مزیت NFT ها باشد که به خاطر تبدیل یک دارایی فیزیکی به دارایی دیجیتال می‌توانند فرآیندها را ساده سازی کنند، واسطه‌های مبادلات را حذف کنند، زنجیره تأمین را گسترش دهند و امنیت تمام این قسمت‌ها را افزایش بدهند.

مخصوصاً در جامعه هنری در سراسر جهان، هنرمندان به طور فزاینده ای موفق به برقراری ارتباط مستقیم با مخاطبان حول محور هنر خود شده‌اند و دیگر نیازی به عوامل پرهزینه و تراکنش‌های دست و پا گیر ندارند. علاوه بر این، دیجیتالی شدن آثار هنری فرآیند احراز هویت را بهبود بخشیده است همچنین تراکنش‌هایی ساده‌تر با هزینه کمتر شکل گرفته‌اند.

NFTها کاربردهای فراوان‌تری از آنچه عنوان شد نیز دارند. به عنوان مثال می‌توان از ان اف تی ها برای بررسی، ذخیره سازی و مدیریت اطلاعات و سوابق کاری یا شخصی افراد در ارگان‌ها یا شرکت ها نیز استفاده کرد؛ مانند فرآیند استفاده از پاسپورت که با به رسمیت شناختن NFTها، می‌توانند جایگزین استفاده فیزیکی از پاسپورت برای عبور و مرور در مناطق مختلف دنیا باشند. از این طریق امور مربوط به ورود و خروج در کشورها بسیار ساده‌تر و قابل کنترل تر می‌شود.

همچنین در هزینه‌های انجام شده و همچنین مدت زمان انجام این امور صرفه جویی مناسبی رخ می‌دهد. یک نکته مهم دیگر بحث امنیت ان اف تی ها بوده که از طریق فناوری بلاکچین ایجاد شده است. این فناوری کمک می‌کند تا NFT از هرگونه مشکلی مانند تغییرات ناخواسته یا حتی نابود شدن آن، همچنین حملات هکرها در امان باشد. به شکل کلی اساس بلاکچین این است که تراکنش‌ها را در یک دفتر کل ثبت می‌کند و این دفتر در میان تمامی اعضای شبکه همتا به همتای آن کپی شده و توزیع می‌شود.

همه‌ی ان اف تی هایی که در این بلاکچین ثبت شده‌اند تاریخچه مشخصی دارند که صحت اصل بودن و غیره راجع به آن‌ها را نمایش می‌دهد که باعث جلوگیری از به سرقت رفتن آن‌ها و یا حتی سوء استفاده و کلاه‌برداری می‌شود. چراکه امکان حذف با تغییر در داده‌های اضافه شده به زنجیره برای هیچ کاربری وجود ندارد. این مسئله در قالب دو عبارت برای تعریف ان اف تی ها عنوان می‌شود: اطمینان از اصل بودن و منحصر به فرد بودن.

یک وجه تمایز و ارزشمند دیگر برای NFT ها، کاربرد آن‌ها برای سرمایه‌گذاری است. این مدل دارایی بنابر ویژگی‌های عنوان شده در بالا، می‌تواند روشی جدید و متمایز نسبت به روش‌های سرمایه‌گذاری قدیمی مانند بازار سهام و غیره، در دسترس کاربران قرار دهد. همچنین می‌تواند به سرمایه‌داران کمک کند که بتوانند با ریسک کمتر و در تنوع خیلی بیشتری، به کسب درآمد از سرمایه خود بپردازند.

موارد استفاده از NFT چیست؟

در حالی که تعداد نامحدودی راه برای استفاده از ا اف تی ها وجود دارد، چهار دسته کلی، مورد استفاده عمومی قرار گرفته است: کلکسیون های دیجیتال، بازی، هویت های دیجیتال و توکن سازی کالاها و خدمات فیزیکی. فناوری‌های اساسی، قراردادهای هوشمند و دفتر کل توزیع شده (بلاکچین های AKA)، در تمام این موارد مشترک هستند اما روش کاری هرکدام متفاوت است.

1- مجموعه‌های دیجیتال:

شما بدون شک از هیاهویی که پیرامون NFT ها وجود دارد آگاه هستید. در دسامبر 2020، یک گیف از Nyan Cat به قیمت 590,000 دلار فروخته شد. در مارس 2021، یک عکس از شخصی با نام Beeple به قیمت 69 میلیون دلار فروخته شد. درک ایده خرید فایلی که هر کسی بتواند روی آن راست کلیک کرده و کپی کند، دشوار است. حتی بسیاری از متخصصان مالی از NFT های کلکسیونی دیجیتالی اجتناب می‌کنند، چراکه معتقند خیلی از قیمت‌گذاری ها مانند حبابی بی پایه و اساس هستند.

از آنجایی که تقریبا هر چیزی که می‌تواند در یک فایل دیجیتال مجسم شود را می‌توان به طور منحصر به فرد شناسایی و با استفاده از NFT خرید و فروش کرد، کلکسیون های دیجیتال مدل های تجاری فاخر سنتی را تغییر داده و مختل می‌کنند.

2- بازی ها:

ارزهای درون بازی و کلکسیون های دیجیتال، جزء اصلی بازی های رایانه ای و کنسولی که بر بستر بلاکچین عرضه شده‌اند، هستند. NFT ها آن را به سطح جدیدی رسانده اند که این سطح "بازی برای کسب درآمد" نامیده شد و هیچ نمونه ای بهتر از Axie Infinity برای آن وجود ندارد. بازیکنان برای انجام این بازی باید هزینه‌هایی صرف خرید شخصیت ها و ارتقای آن‌ها انجام دهند اما پس از ارتقا و با فروش آن‌ها می‌توانند سرمایه اولیه خود را بازگردانده و سپس کسب درآمد کنند. این شخصیت ها یا همان Axie ها همه به شکل ان اف تی هستند.

3- هویت های دیجیتال:

شناسه های غیرمتمرکز (DID) یکی از هیجان انگیزترین موارد استفاده برای NFT ها است که می‌توان آن را به عنوان نوع جدیدی از شناسه هویت دیجیتالی که به شکل قابل تایید ولی بدون حضور ناظر یا ارگانی خاص است، تعریف کرد. چندین رویکرد برای هویت دیجیتال مبتنی بر بلاکچین وجود دارد یعنی می‌توان از آن برای فرآیند احراز هویت در یک سازمان یا نهاد یا حتی شرکت ها و غیره استفاده کرد.

4- توکن سازی کالاها و خدمات فیزیکی:

بیش از چند پروژه جالب در این زمینه وجود دارد که کالاهای فیزیکی را به قراردادهای هوشمند از طریق NFT ها مرتبط کرده‌اند، از انتشار آلبوم موسیقی (که در آن NFT فرصتی برای خرید نسخه محدود به شما می‌دهد) تا لیست املاک و مستغلات. این قلمرو هنوز ناشناخته ولی بسیار گسترده است، اما تصور اینکه می‌توان از این رجیستری‌ها برای تایید صحت کالاهای فیزیکی استفاده کرد، قابل درک است. همچنین به راحتی می‌توان تصور کرد که چگونه صنایع مختلف خدماتی می‌توانند از NFT همراه با پایگاه داده‌های خارجی برای فعال کردن بازارهای ثانویه غیرحضانتی برای خدمات خود استفاده کنند.

چگونه NFT بخریم؟

شاید بتوان دو مسیر اصلی برای این کار در نظر گرفت. اول اینکه یک ان اف تی بین دو نفر و به شکل مستقیم معامله شود. طرف خریدار در ازای دریافت توکن از فروشنده، هزینه‌ی آن را به شکل ارزهای دیجیتال و یا ارزهای رایج بانکی پرداخت می‌کند.

روش دوم استفاده از سایت ها و پلتفرم‌های ایجاد شده در این زمینه است. اصلی‌ترین پلتفرم‌ها در این زمینه عبارتند از: OpenSea، Rarible، SuperRare، Foundation، Nifty Gateway، Mintable، Larva Labs/CryptoPunks و Axie Marketplace. 

با عضویت در این سایت ها و اتصال کیف پول دیجیتالی خود به آن‌ها، می‌توان برای خرید ان اف تی اقدام کرد. معمولا اقدام به خرید در این سایت ها به دو شکل انجام می‌شود. در روش اول خریدار مستقیما با پرداخت عدد دقیق قیمت مطرح شده از جانب فروشنده آن ان اف تی را می‌خرد. البته گاهی فروشنده رقم تعیین شده‌ی خود را عنوان می‌کند سپس خریدارها نرخ پایین تری را به عنوان پیشنهاد به فروشنده اعلام می‌کنند و در صورت تایید فروشنده معامله انجام می‌گیرد. در روش دوم که می‌توان به آن نوعی مزایده دیجیتالی گفت، فروشنده حداقل قیمت را عنوان کرده سپس خریدارها شروع به اعلام قیمت های بالاتر می‌کنند و درنهایت آن NFT به بالاترین قیمت فروخته می‌شود.

چند توکن NFT محبوب:

اگرچه ان اف تی از سال 2015 وجود داشته است، اما سال 2021 اولین سالی بود که این فناوری جدید به یک تجارت و جریان اصلی مالی تبدیل شد، همچنین دنیای هنر و صنایع فراتر از آن را درگیر کرد. در این بخش از مقاله به معرفی چند NFT معروف و گران قیمت در مدت اخیر می‌پردازیم.

1- CryptoPunks:

"CryptoPunks" توسط مت هال و جان واتکینسون در سال 2017 ساخته شد. این سری که برخی از اولین NFTهایی هستند که ایجاد شده و در ابتدا به صورت رایگان ارائه می‌شدند، مجموعه پرتره های 10000 پیکسلی از پانک ها را تشکیل می‌دهد. CryptoPunks در ژانویه شروع به افزایش ارزش خود کرد و برخی از این پانک ها حتی به مرز 1 میلیون دلار رسیدند. اندکی بعد خرید آن‌ها با چیزی کمتر از آن مبلغ هنگفت تقریبا غیرممکن بود. برخی از آن‌ها حتی بیش از 11 میلیون دلار معامله شدند. اخیرا گران ترین پانک با قیمت نزدیک به 24 میلیون دلار معامله شد.

2- Nyan Cat:

ویدیوی یوتیوب "Nyan Cat" که توسط کریس تورس در سال 2011 ایجاد شده است، یک میم بود که به شدت معروف و جهانی شد و در ذهن افراد زیادی به شکل یک خاطره بیاد ماندنی جای گرفت. در فوریه سال 2021، نسخه NFT آن به قیمت 300 ETH یا معادل 590،000 دلار آن زمان در بنیاد پلتفرم NFT فروخته شد.

3- 5000 روز اول:

وقتی مایک وینکلمن، معروف به بیپل (Beeple)، ان اف تی خود را با نام Everydays: The First 5000 Days به قیمت 69 میلیون دلار در همایش کریستی فروخت، همه چیز تغییر کرد. قیمت نجومی او را به سومین هنرمند گران قیمت زنده دنیا تبدیل کرد. در حالی که NFT ها شروع به ایجاد قیمت های چشمگیر در بازارهای NFT کرده بودند، این اولین باری بود که یک خانه حراج معتبر یک NFT ارائه می‌کرد. این اتفاق به تنهایی اعتباری را به بازار جدید NFT داد که در آن زمان به نظر می‌رسید می‌تواند موضوع NFT ها را هر لحظه به یک دغدغه اینترنتی تبدیل کند.

4- Bored Ape Yacht Club:

مجموعه 10000 قسمتی "Bored Ape Yacht Club" که در ماه می راه اندازی شد، مجموعه ای از میمون ها را با رنگ مو، لوازم جانبی و حالات چهره متفاوت نشان می‌دهد. این سری NFT نه تنها بر بازار NFT تسلط یافتند، بلکه اساسا آن را شکل دادند. مبدعان این میمون ها برای ایجاد یک تمایز بین سایر NFT ها و NFT هایی که ایجاد کرده، یک امتیاز ویژه به خریداران خود داد. آن‌ها می‌توانستند به یک کانال انحصاری در نرم افزار ارتباط اجتماعی Discord بپیوندند که در آن کلکسیونرها با یکدیگر صحبت کرده و تعامل دارند. همچنین دارندگان از میمون خود به عنوان آواتار توییتر خود استفاده می‌کنند. با محبوب‌تر شدن این مجموعه، مبدعان این میمون ها یعنی گارگامل و گوردون گونر توانستند امتیازات بیشتری مانند همایش ها و سمینارهای گوناگون را ارائه داده و در کنار آن میلیون‌ها دلار درآمد داشته باشند و به‌زودی کریستیز و ساتبی شروع به عرضه میمون‌های حوصله‌شده در حراج‌های مختلف خود کردند.

5- White Male for Sale:

Dread Scott اولین NFT خود را در سپتامبر ایجاد کرد؛ اما اسکات برخلاف فعالیت هایی که برای آثار قبلی خود انجام داده بود، مفاهیم ریشه ای و موضوعی NFT ها را برای ایجاد White Male عنوان کرد. اسکات در بیانیه‌ای هنرمندانه گفت که یکی از هدف های ایجاد اثر مرد سفیدپوست که روی جعبه‌ای در پیاده‌روی شلوغ بروکلین ایستاده است، مفهوم "داشتن NFT ها" است. همچنین او می‌خواست از این اثر برای صحبت درباره تاریخ برده‌داری و تاریخ سرمایه‌داری استفاده کند. اثر اسکات که به عنوان یکی از مهمترین آثار ARTnews در سال 2021 انتخاب شد، استانداردی را برای تعامل هنری با بازار NFT تعیین کرده است.