وایت پیپر (White Paper) ارز دیجیتال چیست؟

یک وایت پیپر، اطلاعات مهم مربوط به یک پروژه بلاک چین یا ارز دیجیتال را در قالب یک سند خلاصه کرده و ارائه می‌دهد. این موضوع، یک روش رایج برای توضیح نحوه عملکرد یک پروژه خاص و حل مشکلات مربوط به آن می‌باشد که هم تیم‌های توسعه‌دهنده به صورت پیشفرض به دنبال ارائه آن هستند تا مخاطبان بیشتری را جذب کنند و هم کاربران این حوزه پیگیر آن‌ها هستند تا بتوانند از تصمیم بگیرند که در یک پروژه سرمایه‌گذاری کنند یا خیر. در این مقاله به بررسی وایت پیپر یا همان کاغذ سفید می‌پردازیم.

وایت پیپر (White Paper) یا کاغذ سفید ارز دیجیتال چیست؟

به طور کلی، کاغذ سفید گزارش یا راهنمایی است که خوانندگان خود را در مورد موضوع عمومی یا موضوع خاصی آگاه می‌کند که معمولا در یک فایل متنی مانند PDF در سایت هر پروژه قرار می‌گیرد.. به عنوان مثال، توسعه‌دهندگان می‌توانند یک کاغذ سفید در مورد نرم‌افزار خود ایجاد کنند تا به کاربران در مورد آنچه که می‌سازند و دلیل آن، آموزش دهند.

در فضای بلاک چین، وایت پیپر سندی است که به تشریح ویژگی‌های اصلی و مشخصات فنی یک پروژه ارز دیجیتال یا بلاک چین کمک می‌کند. اگرچه بسیاری از وایت پیپرها بر روی یک سکه یا توکن متمرکز شده‌اند، اما می‌توانند بر اساس انواع مختلفی از پروژه‌ها مانند پلتفرم مالی غیر متمرکز (DeFi) یا یک بازی برای کسب درآمد ایجاد شوند. کاغذ سفید ممکن است نمای کلی از داده‌های ضروری را در قالب آمار و نمودار ارائه دهد. همچنین، یک مقاله سفید می‌تواند ساختار حاکم بر پروژه، چه کسی روی آن کار می‌کند و برنامه‌های توسعه فعلی و آینده (یعنی نقشه راه آن‌ها) را توضیح دهد.

با این حال، هیچ راه رسمی یا اصلی برای تهیه کاغذ سفید وجود ندارد. هر پروژه یک وایت پیپر مخصوص به خود ایجاد می‌کند که به بهترین وجه با شرایط آن پروژه مطابقت دارد. در حالت مطلوب، کاغذ سفید باید بی‌طرف و آموزنده باشد تا پروژه و اهداف آن را به وضوح نشان دهد. کاربران باید همیشه در مورد کاغذهای سفیدی که زبان متقاعدکننده‌ای را ارائه می‌دهند و پروژه‌هایی که وعده‌های زیادی را بدون ارائه اطلاعات کافی مطرح می‌کنند، محتاط باشند.

کاغذهای سفید رمز ارزها اغلب به عنوان طرح‌های تجاری برای پروژه‌های رمزنگاری در نظر گرفته می‌شوند. به این دلیل است که آن‌ها یک نمای کلی پروژه را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهند. اما برخلاف طرح‌های تجاری، کاغذهای سفید معمولا قبل از راه‌اندازی ارزهای دیجیتال منتشر می‌شوند. بنابراین، کاغذ سفید اغلب نقطه شروعی است که در آن یک پروژه رمز ارزی، جهت و هدف ایده خود را مشخص می‌کند.

چه اطلاعاتی را می‌توانید در وایت پیپر (White Paper) پیدا کنید؟

بنیان‌گذاران هر پروژه‌ای، کاغذهای سفید تهیه می‌کنند تا درک درستی از هدف پروژه خود داشته باشند. به عنوان مثال، وایت پیپر بیت کوین می‌گوید: «نسخه کاملا همتا به همتا از پول نقد الکترونیکی که به پرداخت‌های آنلاین اجازه می‌دهد تا مستقیما از یک طرف به طرف دیگر بدون مراجعه به یک مؤسسه مالی ارسال شوند». در حالی که وایت پیپر اتریوم هدف خود را به شکل زیر توصیف می‌کند: “هدف اتریوم، ایجاد یک پروتکل جایگزین برای ساخت برنامه‌های غیر متمرکز (dApps) است.”

کاغذهای سفید اغلب ایده‌ای در مورد ابزار واقعی پروژه رمز ارزی ارائه می‌دهند. به عنوان مثال، می‌تواند توضیح دهد که چگونه یک مشکل خاص را حل می‌کند یا چگونه می‌تواند جنبه‌های خاصی از زندگی ما را بهبود بخشد.

با این وجود، مهم است که در مورد وعده‌ها محتاطانه عمل کنیم. ایجاد وایت پیپر کار سختی نیست. به عنوان مثال، رونق عرضه اولیه سکه (ICO) در سال 2017 باعث ایجاد هزاران توکن با ایده‌های نوآورانه شد، اما اکثر پروژه‌ها نتوانستند امکانات یا خدمات خوبی ارائه دهند و خود را از نوسانات این بازار مالی بزرگ، حفظ کنند. به عنوان یک قانون به یاد داشته باشید که فقط اتصال یک ارز دیجیتال به یک مورد استفاده مشخص برای آن، به معنای پذیرش و استفاده از آن رمز ارز نیست. یعنی اینکه یک ارز دیجیتال بتواند مشکل مشخصی را حل کند یا برنامه خاصی را برای اجرا تعیین کند، برای استفاده از آن رمز ارز کفایت نمی‌کند.

بنابراین، علاوه بر اهداف و وعده‌ها، وایت پیپرها همچنین می‌توانند نشان دهند که چگونه ارز دیجیتال واقعا کار خواهد کرد. به عنوان مثال، یکی از مواردی که می‌تواند توضیح دهد این است که از چه نوع مکانیزم اجماع استفاده می‌کند تا به مشارکت‌کنندگان شبکه اجازه دهد تا به روشی توزیع شده، با یکدیگر هماهنگ شوند.

کاغذ سفید همچنین می‌تواند نگاهی عمیق به مؤلفه‌های توکنومیک، مانند سوزاندن توکن، تخصیص توکن، و مکانیسم‌های تشویقی را ارائه دهد. در نهایت، یک کاغذ سفید می‌تواند حاوی نقشه‌ای باشد که کاربران را در مورد جدول زمانی پروژه مطلع می‌کند تا بدانند چه زمانی باید منتظر انتشار محصول یا آپدیت‌های آن باشند.

کاغذهای سفید اغلب به گونه‌ای طراحی می‌شوند که ساده باشند تا هرکسی بتواند آن‌ها را بخواند و حداقل ایده‌های اولیه در مورد پروژه ارز دیجیتال یا بلاک چین را دریافت کند. با این حال، یک وایت پیپر خوب نیز توضیحات فنی را برای تایید صلاحیت پروژه ارائه می‌دهد.

چرا وایت پیپر (White Paper) مهم است؟

کاغذهای سفید برای اکوسیستم کریپتو مهم هستند. اگرچه هیچ استانداردی برای ایجاد آن‌ها وجود ندارد، کاغذهای سفید به چارچوبی برای تحقیق در پروژه‌های ارز دیجیتال و بلاک چینی تبدیل شده‌اند.

این یک توصیه کلی است که تحقیقات حرفه‌ای را با خواندن وایت پیپر یک پروژه، شروع کنید. کاربران می‌توانند از کاغذهای سفید برای شناسایی پرچم‌های قرمز (پروژه‌های کلاهبرداری یا اسکم) بالقوه یا پروژه‌های امیدوار‌کننده استفاده کنند. علاوه بر این، کاغذهای سفید کاربران را قادر می‌سازند تا بر پایبندی پروژه به برنامه‌ها و اهداف اصلی خود نظارت داشته باشند.

کاغذهای سفید می‌توانند با عمومی کردن اطلاعات کلیدی پروژه، شفافیت و برابری را فراهم کنند. در کل، گروه‌های مختلفی می‌توانند از وایت پیپرها بهره‌مند شوند، مثل سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری یا عدم سرمایه‌گذاری در یک ارز دیجیتال، یا توسعه‌دهندگان برای مشارکت احتمالی و یا عدم مشارکت در پروژه‌ای خاص. به همین ترتیب، فردی که به یک پروژه علاقه‌مند است، می‌تواند پس از خواندن کاغذ سفید پروژه، با اطمینان بیشتری تصمیم بگیرد که آیا می‌خواهد به جامعه طرفداران و استفاده‌کنندگان آن پروژه بپیوندد یا خیر.

نمونه‌هایی از وایت پیپر

در ادامه، به بررسی دو نمونه از وایت پیپرهای مربوط به پروژه‌های معروف حوزه ارزهای دیجیتال و بلاک چین می‌پردازیم.

بیت کوین

وایت پیپر بیت کوین در سال 2008 توسط یک فرد یا گروه ناشناس با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) منتشر شد. وایت پیپر بیت کوین «Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System» نام دارد.

این کاغذ سفید نشان می‌دهد که چگونه مردم می‌توانند از بیت کوین به عنوان شکل کارآمدتر پول خارج از مدل بانک‌داری سنتی استفاده کنند و همچنین توضیحاتی فنی در مورد اینکه چگونه شبکه بیت کوین به کاربران اجازه می‌دهد ارز دیجیتال را بدون واسطه در شبکه همتا به همتا ارسال کنند، ارائه می‌دهد. کاغذ سفید بیت کوین همچنین توضیح می‌دهد که چگونه شبکه بیت کوین در برابر سانسور و حملات هکر‌ها و هزینه مضاعف، محافظت می‌شود.

اتریوم

یک برنامه‌نویس جوان به نام ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) در سال 2014، کاغذ سفید اتریوم را منتشر کرد. اما حتی قبل از آن، Vitalik در سال 2013 در یک پست وبلاگی با عنوان “Ethereum: The Ultimate Smart Contract and Decentralized Application Platform” ایده این وایت پیپر را مطرح کرده بود. این پست، ایده یک بلاک چین کامل تورینگ را ارائه کرد که نوعی کامپیوتر غیر متمرکز است که در صورت داشتن زمان و منابع کافی، می‌تواند هر برنامه‌ای را اجرا کند.

وایت پیپر اتریوم توضیح می‌دهد که چگونه هدف آن با بیت کوین متفاوت است. در حالی که بیت کوین عملکرد خاصی برای ارائه پرداخت‌های دیجیتالی همتا به همتا دارد، وایت پیپر اتریوم پلتفرمی را ارائه کرد که توسعه‌دهندگان را قادر می‌ساخت تا انواع برنامه‌های غیر متمرکز (DApps) را بسازند و به کار گیرند. این موضوع می‌تواند، برای مثال، یک ارز دیجیتال دیگر یا یک پلتفرم غیر متمرکز وام‌دهی باشد. این وایت پیپر همچنین راه‌حل‌های تکنولوژیکی که اتریوم را قدرتمند کرده است، مانند قراردادهای هوشمند و ماشین مجازی اتریوم (EVM) تشریح می‌کند.

جمع‌بندی

در حالت کلی، یک کاغذ سفید باید به شما درک لازم را از آنچه پروژه ارز دیجیتال قصد دارد انجام دهد و چگونگی انجام آن، ارائه دهد. با این حال، وایت پیپرها کنترل و نظارت نمی‌شوند و عملا هر کسی می‌تواند یک وایت پیپر شخصی بنویسد. بنابراین، اگر به پروژه خاصی علاقه‌مند هستید، مهم است که کاغذ سفید آن‌ها را با در نظر گرفتن پرچم‌های قرمز بالقوه و خطرات مرتبط (یعنی پروژه‌هایی با احتمال کلاهبرداری بودن)، به دقت تجزیه و تحلیل کنید.