توکن سوزی چیست؟ نگاهی بر چرایی و اهداف این مکانیزم حیاتی

این مقاله از مجله صرافی بیدارز، به سراغ یکی از حیاتی‌­ترین مفاهیم دنیای ارزهای دیجیتال رفته است. مفهومی که نبودن آن می‌­تواند کل اکوسیستم را به سمت نابودی بکشاند. در این مقاله به توکن سوزی، اهداف آن و مزیت‌­هایی که برای اکوسیستم دارد پرداخته‌­ایم. اگر از علاقه‌­مندان به کریپتوکارنسی یا فعالان این بازار هستید، تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

مقدمه

ارزهای دیجیتال که با نوآوری بی‌­بدیل بنیان‌­گذار مرموز بیت‌کوین قدم به دنیای مراودات مالی گذاشتند، در عرصه‌های مختلف، دگرگونی ایجاد کردند. از بازی‌های مبتنی بر بلاک چین و دیفای (DeFi) تا معرفی توکن‌های غیر مثلی (NFT)، تنها بخش کوچکی از جهان بی‌انتهایی هستند که با تکیه بر پتانسیل ارزهای رمزنگاری شده، بنا شده است. 

سازوکار هر اکوسیستم برای اینکه در بهترین حالت خود فعالیت کند، نیاز به انجام‌شدن بی‌نقص فرآیندهایی دارد. اکوسیستم رمز ارزها نیز از این اصل دور نیست و با بهره‌گیری از فرآیندهایی مانند توکن سوزی، یکی از مهم‌ترین نیازهای دنیای ارزهای دیجیتال را برطرف می‌کند.

توکن سوزی چه فرآیندی است؟

سوزاندن توکن‌ها بر خلاف اسمش یک فرآیند کاملا نرمال و بی‌خطر در شبکه‌های بلاک چینی است. کاربران فعال در این حوزه، برای ارسال و دریافت رمز ارز از یک آدرس کریپتوکارنسی (آدرس ولت) منحصربه‌فرد استفاده می‌کنند. این آدرس را همانند یک آدرس ایمیل تصور کنید. شما از آدرس ایمیلی که در شبکه اینترنت صرفا برای شما تعریف شده است، می‌توانید ایمیل‌های خود را ارسال یا دریافت کنید. آدرس ولت دقیقا همانند آدرس ایمیل عمل می‌کند، یعنی؛ آدرسی یکتا است که بلاک چین آن را صرفا برای شما می‌داند. 

حال، فرض کنید که یک ولت فقط امکان دریافت رمز ارز دارد و به محض وارد شدن هر کوین یا توکن به آن، هیچ امکانی برای ارسال یا برداشت وجود ندارد. در تعریفی ساده از توکن سوزی، می توان گفت که ارسال توکن‌ها به آدرس کیف پولی که قابل دسترسی نیست (کلید خصوصی ندارد)، توکن سوزی نام دارد. در واقع توکن سوزی یک تراکنش یا انتقال توکن بصورت یک‌طرفه است. توکن‌ها به یک آدرس ولت که امکان برداشت و تبادل از آن وجود ندارد ارسال و برای همیشه از چرخه اصلی خارج می‌شوند.

بهتر است ابتدا گریزی به دو مفهوم پایه‌ای بزنیم، یعنی؛ تعریف و بیان تفاوت کوین و توکن!

کوین و توکن؛ دو مفهوم، دو کاربرد

توسعه فناوزی ارزهای دیجیتال سبب شد که این اکوسیستم به وجود “توکن” احتیاج پیدا کند. توکن‌ها نوعی از دارایی هستند که نمایان‌گر ارزش و ویژگی‌های یک دارایی، تحت شرایط و استاندارد یک قرارداد هومشند هستند. برای مثال، استاندارد ERC-20، نوعی قرارداد هوشمند روی شبکه اتریوم است. توکن‌هایی که تحت این استاندارد ایجاد می‌شوند به توکن ERC-20 مشهور هستند. 

به‌طور کلی دارایی‌هایی که در این اکوسیستم فعالیت دارند در قالب دو نوع توکن دسته‌بندی میشوند. توکن‌های مثلی (Fungible tokens) و توکن‌های غیر مثلی (Non-Fungible tokens) که با نام NFTها شناخته می‌شوند.

ویژگی اصلی توکن‌ها تعلق نداشتن به یک شبکه خاص است. در واقع تفاوت اصلی بین کوین و توکن نیز همین است که محدود به یک بلاک چین نیستند و می‌توانند بر بستر بیش از یک بلاک چین تبادل شوند. برای مثال، توکن‌های USDT انواع مختلفی دارند که احتما شما آن ها را بانام هایی مانند تتر TRC-20، تتر ERC-20، تتر BEP-20 یا تتر Omni می‌شناسید. این بدین معنی است که توکن‌های تتر روی شبکه2های ترون، اتریوم، بیتکوین و بایننس قابل تبادل هستند.

کوین به زبان ساده

در نقطه مقابل توکن‌ها، کوین ها قرار دارند. اشتباه رایج بین اکثر فعالان حوزه کریپتو، استفاده از واژه “توکن” برای نام بردن از کوین‌ها است. عباراتی مانند “توکن اتریوم، توکن آدا، توکن بیت کوین و غیره” از نظر فنی نادرست هستند. کوین‌ها دارایی‌های رمزنگاری شده‌ای هستند که صرفا به یک بلاک چین تعلق دارند. ارز دیجیتال ETH صرفا ارز بومی بلاکچین اتریوم است به همین دلیل است که عبارت “توکن بومی” یا “Native Token” برای کوین2ها نیز به کار می‌رود.

در مجموع، توکن‌ها کاربرد بیشتری نسبت به کوین دارند و می‌توانند گستره وسیعی از فعالیت‌ها، از تبادل مالی و پرداخت تا حق مالکیت دارایی2های فیزیکی را شامل شوند. در حالی که فعالیت کوین‌ها معمولا به پرداخت و استخراج خلاصه می‌شود و عرضه محدودتری نیز دارند. 

هدف از توکن سوزی چیست؟

از بین بردن توکن یا بهتر است بگوییم خارج کردن آن‌ها از چرخه، به مفهوم مهم عرضه و تقاضا بر می‌گردد. برای حفظ ارزش توکن و تناسب بین دو فاکتور عرضه و تقاضا، باید با حفظ مقدار مناسب Token در چرخه، این تعادل حفظ شود.

بر اساس قانون عرضه و تقاضا، هرچه تقاضا برای یک دارایی بیشتر شود، به دنبال این روند، قیمت آن افزایش خواهد داشت. همچنین، هرچه میزان عرضه کاهش پیدا کند، باز هم ارزش یا قیمت دارایی دچار افزایش خواهد شد. بنابراین، مادامی که میزان عرضه یک کوین یا توکن ثابت باقی بماند، می‌توان با سوزاندن یا خارج کردن بخشی از آن‌ها از چرخه، بر حفظ، کاهش یا افزایش ارزش آن تاثیر گذاشت. نمونه بارز این مثال، بیت کوین است. ثابت بودن تعداد کل بیت کوین‌های موجود (21میلیون) باعث این شده است که فاکتور عرضه محدود، تاثیر مثبتی بر ارزش آن داشته باشد.

با تکیه بر این توضیحات، می‌توان اهدف Token Burn را به دو هدف کلی زیر خلاصه کرد:

حفظ ارزش و افزایش قیمت

با کاهش عرضه یک دارایی دیجیتال، مقدار در دسترس کاربران رمزارزی برای انجام تراکنش یا تبادل کاهش می‌یابد، بنابراین؛ با افزایش یا حتی ثابت ماندن تقاضا قیمت آن افزایش پیدا خواهد کرد. البته لازم به توضیح است که این افزایش قیمت معمولا یک شبه اتفاق نخواهد افتاد.

افزایش امنیت و جلوگیری از حملات هکری

دنیای رمزارزها همواره چالش‌های متعددی به‌دلیل خلاهای امنیتی روبه‌رو بوده است. این تهدیدها به‌خصوص برای جلوگیری و مسدود کردن تراکنش‌ها تلاش زیادی دارند و پلتفرم‌ها و تیم‌های توسعه‌دهنده معمولا با هدف کاهش تعداد تراکنش‌ها و افزایش ضریب امنیتی، بخشی از توکن‌ها را از چرخه خارج می‌کنند.

بلاکچین‌های مشهور و توکن سوزی 

هر رمز ارزی امکان این را دارد که بنا به نیاز تیم توسعه دهنده خود از چرخه خارج شود. برای مثال، تخمین زده می‌شود که تاکنون حدود 4 میلیون بیت کوین سوزانده شده است. برخی از رایج‌ترین پروژه‌ها که توکن سوزی را انجام می‌دهند در ادامه مطلب، بررسی کرده‌ایم.

اتریوم

در سال 2016 اتریوم آپدیت EIP-1159 را ارائه کرد. هدف از ارائه این آپدیت بازسازی مدل کارمزدی بود و پیرو آن، اتریوم، سوزاندن ETHها به ازای هر تراکنش را آغاز کرد. تا الان حدود 2 میلیون اتریوم سوزانده شده‌اند و با توجه به اینکه اتریوم 2.0 در حال رشد است، این میزان روبه‌رشد خواهد بود.

شیبا اینو

میم کوین SHIB که همه با نام شیبا می‌شناسند، از جمله کوین‌هایی است که معمولا به‌دلیل سوزاندن در حجم بالا خبرساز می‌شود. برای مثال سوزاندن 400 تریلیون SHIB توسط ویتالیک بوترین که توسط این کمپانی برای او ارسال شده بود، از جمله جنجالی‌ترین خبرها بود.

بایننس کوین

شهرت بایننس کوین (BNB) به دلیل سازوکار سوزاندن خودکار (Auto Burn) آن است. بر اساس این استراتژی بایننس، BNBهای مدنظر بر اساس قیمت و حجم در گردش، از چرخه خارج می‌شود. اولین توکن سوزی بایننس در سال 2017 انجام شد که طی آن 0.47% از توکن‌های بایننس از چرخه خارج شدند.

یکی از مزیت‌های مکانیزم Auto Burn  بایننس که توسط بایننس اسمارت چین (بلاکچین بومی بایننس) انجام می‌شود این است که سرمایه‌گذاران دیگر نگران سوزانده‌شدن حجم زیادی از کوین به‌صورت ناگهانی نیستند.

توکن سوزی چه مزیت‌هایی دارد؟

قطعا سرمایه‌گذاران یک دارایی دیجیتال علاقه ندارند که کوین‌ها بدون هدف سوزانده شوند. قطعا باید مزیت و آورده‌ای برای سرمایه‌گذاران در میان باشد تا برای سرمایه‌گذاری و فعالیت بیشتر انگیزه پیدا کنند. در ادامه به مزیت های Token Burning اشاه کرده‌ایم.

حفظ ارزش دارایی برای سرمایه گذاران

همانطور که پیش‌تر هم اشاره شد، یکی از اهداف اصلی توکن سوزی حفظ یا افزایش ارزش دارایی است. این کار باعث می‌شود که انگیزه و اعتماد سرمایه‌گذاران به پروژه بیشتر شود. از طرف دیگر، انجام حساب‌شده و اصولی Token Burn باعث می‌شود که میزان عرضه یک توکن همیشگی باشد که نتیجه‌ای جز آسوده‌خاطر بودن سرمایه‌گذار ندارد.

تقویت جوامع کریپتویی

پشت بسیاری از پروژه‌های موفق و بزرگ رمزارزی جوامع بزرگی از اهالی دنیای رمزارز وجود دارند. رواج و قدرت گرفتن آن دسته از جوامع که پروژه محبوب آن‌ها ساختاری بر پایه توکن سوزی دارد، می ‌تواند سایر افراد را به سرمایه‌گذاری در آن پروژه ترغیب کند.

سخن پایانی

صنعت مالی هیچ‌وقت به‌اندازه دهه اخیر، شاهد تحول، نوآوری و پیشرفت نبوده است. بلاکچین با معرفی رمزارزها باعث شد که حکمرانی بانک‌ها، نهادهای کاملا دولتی و به طور کلی سیستم‌های متمرکز تا حدودی تحت تاثیر قرار بگیرد. قطعا برای حفظ و بهبود این فناوری که به شفافیت در تمام حوزه ها کمک کرده است، باید از فرآیندهایی مانند توکن سوزی که بر رشد و نمو بازار تاثر مثبت دارد، حمایت کرد.

شما می‌توانید برای آگاهی بیشتر در حوزه رمز ارزها و بلاکچین، سایر مطالب مجله بیدارز را مطالعه کنید. همچنین، می‌توانید برای خرید ارزدیجیتال با بهترین نرخ و کمترین کارمزد به وبسایت بیدارز مراجعه کنید.