در اقتصاد به افزایش قیمت کالا و خدمات در یک بازه زمانی مشخص تورم گفته میشود، اگر بخواهیم دقیق تر بگوییم افزایش قیمت باید پایدار باشد، نه اینکه گاهی اتفاق بیفتد.
تورم روند نامنظم و فزاینده افزایش قیمت ها در اقتصاد است. قیمت یک کالا ممکن است ناگهان بالا رود، اما لزوماً به این معنا نیست که تورم در حال رخ دادن است، در عوض تورم به معنای افزایش دنباله دار تمام کالاهای بازار در مدت زمان طولانی است.
چه عاملی باعث به وجود آمدن تورم میشود؟
دو دلیل اصلی تورم از دیدگاه اقتصاددانان، اول از همه این است که میزان پول در حال گردش باید یک رشد سریع را تجربه کند. برای مثال در قرن 15 زمانی که کشورگشایان اروپایی نیم کره غربی را تصرف کردند، شمش طلا و نقره به اروپا سرازیر شده و تورم شکل گرفت.
مورد دوم هم بر وضعیتی دلالت دارد که تقاضای پولی برای محصول نسبت به تولید رشد میکند، وضعیتی که در نبود کنترلی مؤثر به صورت افزایش بهای یک واحد از کالای تولید شده آشکار میشود و ممکن است موج آن به بقیه اقتصاد نیز برسد. نتیجه می‌تواند افزایش کلی تقریباً تمام خدمات و کالاهای موجود در بازار باشد.
بین سال های 1945 تا 1946 بعد از جنگ جهانی دوم در مجارستان pengo واحد پول سابق این کشور یکی از بدترین تورم‌های افسار گسیخته را که در تاریخ ثبت شده است را تجربه کرد.
در تاریخ 1 ژانویه 1946 یک واحد پولی موقت به نام آدوپنگو (Adopengo) معرفی شد و در آن زمان ارزش یک آدوپنگو با یک پنگو برابر بود.
این واحد جدید تنها توسط دولت ها و واحدهای تجاری به عنوان یک واحد حسابداری استفاده میشد، پیش از تاریخ 1 ژوئن 1946 ارزش آدوپنگو بالا رفت و هر واحد با 160 هزار پنگو برابر بود که این نشان دهنده یک تورم 16 میلیون درصدی ظرف 6 ماه بود. کمی بعد از این اتفاق آدوپنگو به یک پول رایج قانونی تبدیل شد و پیش از 1 جولای 1946 ارزش هر آدوپنگو به 2 sextillion پنگو رسید.
در تاریخ 1 اوت 1946 یک واحد پول جدید به نام فورنت (forint) به عنوان جایگزینی برای پنگو معرفی شد. نرخ هر یک فورنت مساوی 400 cotillion پنگو بود.
در حالی که دولت های ملی سعی کنند تورم را کنترل کنند، بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال ازنظر خیلی از افراد پناه خوبی برای دوری از تورم است. چراکه میزان موجودی کل بیت کوین ثابت بوده و از 12 میلیون کوین بیشتر نمی‌شود.
علی رغم اختلاف نظرهای موجود برخی معتقدند که این میزان عرضه کوین در شبکه بیت کوین همواره ثابت است و به خاطر این ویژگی نرخ تورم بیت کوین منفی بوده و بیت کوین در برابر تورم مقاوم است. به همین دلیل در بسیاری از کشورهایی که نرخ تورم در آنها بالا است افراد زیادی به استفاده از بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال روی آورده اند.
اندازه گیری تورم
روش های مختلفی در مورد نحوه اندازه گیری تورم وجود دارد. روش معمول اندازه گیری قیمت کالاها و خدمات اساسی است. برای انجام چنین اندازه گیری، سازمان های دولتی ممکن است به عنوان مثال برررسی های خانگی را به منظور شناسایی کالاهای خریداری شده در سطح جامعه یا کشور انجام دهند. قیمت این موارد پس از گذشت زمان پیگیری می شود و به عنوان پایه ای برای محاسبه استفاده می شود.
تورم در مقابل کاهش قیمت
کاهش قیمت زمانی است که کاهش عمومی قیمت در طی یک دوره زمانی مشخص وجود داشته باشد. گرچه تورم غالباً تهدیدی برای اقتصاد یک کشور است، اما ممکن است کاهش قیمت نیز برای یک اقتصاد خطرناک باشد.
کاهش قیمت یا نرخ تورم منفی، به کاهش سرعت فعالیت اقتصادی متمایل دارد. با پایین آمدن قیمت ها، مصرف کنندگان این عادت را به تأخیر می اندازند که خریدها تا زمان پایین آمدن قیمت ها به تأخیر بیفتد. دوم اینکه کاهش قیمت می تواند به دلیل کاهش تقاضای مصرف کننده،باعث سرمایه گذاری برای ارتقا تولید شود.
سرانجام این موضوع به تقاضای کمتر برای وام گرفتن میشود که کاهش نرخ بهره را در پی خواهد داشت. نرخ بهره پایین ممکن است به مشتریانی که وام یا پولی به عنوان رهن گرفته اند، کمک کند در حالی که به کسانی که از سود حاصل از حساب پس انداز سود دار خود استفاده میکنند، صدمه می زند.
در پی سقوط بازار سهام در سال 1929، رکود سهمگینی در بازارهای جهانی حاکم شد. این بزرگ ترین و طولانی ترین رکودهای اقتصادی در تاریخ مدرن جهان به حساب می آید. انقباض اقتصادی باعث شد عرضه پول کاهش یابد و یک مارپیچ اقتصادی رو به پایین شروع شود. نرخ بیکاری ایالات متحده از 3.2 دصد به 25 درصد در طی 4 سال افزایش یافت، تقاضا برای کالاها کاهش یافت و حتی باعث بیکاری بیشتر نیز شد.
اقتصاددانان این دنباله را یک مارپیچ افتراقی (deflationary spiral) می‌دانند زیرا یک رویداد اقتصادی منفی به دیگری منجر می شود. اغلب بحران های مالی با کاهش تقاضا برای کالاها و خدمات همراه هستند و باعث کاهش تولید می شوند. این امر دستمزدها و درآمد را کاهش می دهد که به نوبه خود تقاضای را کاهش می دهد. این کندی باعث افت قیمت می شود. با شروع یک مارپیچ افتراقی، مشکلاتی که ایجاد می کند به راحتی می تواند رکود را ادامه دهد. کارشناسان مالی مارپیچ افتراقی را تهدید بزرگی برای اقتصاد یک کشور می‌دانند.
تورم در ونزوئلا
نمونه بارز تأثیر تورم در ونزوئلا یافت می شود. این کشور آمریکای جنوبی طی سال های گذشته شاهد فروپاشی اقتصاد خود بوده است. سیاست های سوسیالیستی، فساد گسترده و کاهش قیمت نفت احتمالاً برخی از مهمترین دلایل افزایش تورم در ونزوئلا است.
چرا تورم اهمیت دارد؟
تورم مسئله مهمی است زیرا هم می تواند تأثیر مثبت و هم منفی بر اقتصاد ملی و فردی داشته باشد.
جنبه های مثبت تورم
گرچه تورم غالباً بسیار مضر است، اما می تواند فواید مثبتی داشته باشد. اولا تورم می تواند اقتصاد یک کشور را تحریک کند. با گردش پول بیشتر، پول بیشتری پرداخت شده که این امر تقاضای بیشتری را ایجاد می کند. این موضوع تولید را تحریک کرده، بیکاری را کاهش داده و پول بیشتری را به کل اقتصاد وارد می کند.
از سوی دیگر تورم با خطر اقتصادی موسوم به “پارادوکس رونق” “Paradox of Thrift” مقابله می کند. این اصطلاحی است که توسط جان مینارد کینز، یک اقتصاددان مشهور قرن بیستم ابداع شده است که اشاره به گرایش مصرف کنندگان به تأخیر در خرید کالاها در هنگام افت قیمت دارد. همان‌طور که میدانیم تورم برخلاف کاهش قیمت (رکود) است. این امر مصرف کنندگان را وادار می کند قبل از افزایش قیمت ها، کالا و خدمات را سریع بخرند.
جنبه های منفی تورم
اگرچه اقتصاددانان و مقامات دولتی به درستی نگران تورم هستند، اما به دلایل مختلف برای شهروندان عادی نیز مهم است. تورم به آسیب پذیرترین افراد یک ملت یعنی قشر فقیر و سالمند آسیب می رساند و همچنین درآمد واقعی طبقه کارگر را کاهش می دهد. در ثانی باعث بالا رفتن نرخ بهره می شود. سرانجام تورم ارزش پس انداز را کاهش می دهد. افرادی که سال‌ها پول خود را برای تأمین تحصیلات یا بازنشستگی پس انداز کرده اند، خواهند دید که قدرت خریدشان با آن پول بسیار کاهش یافته است.
رمز ارزها و تورم
در حالی که دولت های ملی سعی در کنترل تورم دارند، از نظر بسیاری بیتکوین در برابر تورم مقاومت خوبی دارد؛ بدین دلیل که تعداد کل بیتکوین های قابل کش 21 میلیون واحد است. با وجود برخی اختلاف نظرها، بسیاری معتقدند که این امر باعث می شود بیت کوین به یک ارز با نرخ تورم منفی باشد و در نتیجه در برابر تورم مقاوم شود. به همین دلیل بسیاری از ونزوئلایی ها استفاده از بیتکوین یا رمز ارزهای دیگر را برای مقابله با تورم بیش از حد این کشور آغاز کرده اند.
