مقدمه
درک تراکنش‌های On Chain یا درون زنجیره‌ای و Off Chain یا برون زنجیره‌ای می‌تواند کمی چالش برانگیز باشد، بنابراین در این مقاله تلاش می‌کنیم تا با توضیحات ساده درک این دو مفهوم را تسهیل کنیم. قبل از این‌که به طور کامل به مبحث بپردازیم، از شما می‌خواهیم که بلاک چین را به عنوان یک مرکز ذخیره سازی ابری (Cloud) در نظر بگیرید. این مرکز ذخیره‌سازی ابری را می‌توان به طور کل دو بخش خصوصی و عمومی تقسیم کرد. داده‌های ذخیره شده در فضای ابری عمومی برای همه قابل مشاهده است. اما از سوی دیگر، تنها تعداد معدودی می‌توانند داده‌های ذخیره شده در فضای ابری خصوصی را مشاهده کنند. با این حال، هر دوی آنها بخشی از یک مرکز ذخیره‌سازی ابری اصلی هستند.
در این سناریو، تراکنش‌های درون زنجیره مانند ابر عمومی هستند، که برای عموم قابل مشاهده است و معاملات برون زنجیره‌ای مانند ابر خصوصی هستند. داده‌ها برای عموم قابل دسترسی نیستند. حال با در نظر گرفتن این مثال، عمیق‌تر به معاملات درون زنجیره‌ای و برون زنجیره‌ای یا همان تراکنش‌های On chain و Off chain می‌پردازیم.
تراکنش‌های On Chain چیست؟
تراکنش‌های On Chain تراکنش‌هایی هستند که در بلاک چین صورت می‌گیرند. این تراکنش‌ها در دفتر کل توزیع شده ذخیره می‌گردند و برای هر کسی که نسخه‌ای از دفتر را داشته باشد قابل مشاهده است. بنابراین، هر بار که یک تراکنش درون‌زنجیره رخ می‌دهد، منجر به به‌روزرسانی کلی شبکه بلاک چین می‌شود.
در تئوری، این تراکنش‌ها باید بی‌درنگ انجام شوند؛ با این حال، در عمل ممکن است مدت زمان زیادی به طول بی‌انجامند. ابتدا، تراکنش باید توسط چندین کاربر شبکه تایید شود. سپس ماینرها باید مسائل پیچیده ریاضی را حل کنند، تا تراکنش‌های تایید شده را در بلاک‌ها جمع کنند و آنها را به دفتر کل بلاک چین اضافه کنند و این فرآیند ممکن است بسیار وقت‌گیر باشد. به علاوه، با افزایش محبوبیت بیت کوین و بلاک چین، حجم تراکنش‌ها افزایش می‌یابد و در ادامه شبکه شلوغ می‌شود. بنابراین زمان بیشتری برای تأیید یک تراکنش و افزودن آن به دفتر کل نیاز است و کارمزد تراکنش‌ها نیز به طور خودکار بر اساس حجم تراکنش‌ها افزایش می‌یابد. اینجاست که تراکنش‌های برون زنجیره‌ای می توانند وارد عمل شوند و این مشکلات را حل کنند.
تراکنش‌های Off Chain چیست؟
تراکنش‌های Off Chain خارج از بلاک چین پردازش می‌شوند. آنها شخص ثالثی را درگیر می‌کنند که نقش ضامن را بازی می‌کند. طرفین معامله خارج از بلاک چین قراردادی را منعقد می‌کنند. با این حال، آنها برای تسهیل اجرای توافق به شخص ثالثی وابسته هستند. شخص ثالث شرایط و ضوابط قرارداد را تعیین می‌کند. تراکنش در زمانی که تمام شرایط برآورده شد اجرا و روی بلاک چین ثبت می‌گردد.
شخص ثالث در اینجا معمولاً یک راه حل لایه 2 است، که برای انجام معاملات به طور مستقل طراحی شده و بنابراین حجم تراکنش‌های روی شبکه بلاک چین را کاهش می‌دهد. یکی از نمونه‌های چنین راه‌حلی پروتکل لایه-2 شبکه لایتنینگ است.
شبکه لایتنینگ یک راه‌حل یا به طور فنی‌تر یک پروتکل لایه 2 محسوب می‌شود، که بر روی بلاک چین بیت کوین ساخته شده است. این شبکه به انجام تراکنش‌ها سرعت بخشیده و کارمزدها را به طور قابل ملاحظه ای کاهش می دهد. نحوه عملکرد آن به این صورت است که یک کانال بین دو طرف معامله ایجاد می‌کند. پس از ایجاد این کانال، دو طرف می توانند بلافاصله با کمترین هزینه برای یکدیگر بیت کوین ارسال کنند. این تراکنش‌ها به بلاک چین بیت کوین منتقل نمی‌شوند.
هنگامی که طرفین معاملات خود را انجام دادند، کانال بسته می‌شود. مبالغ نهایی طبق تاریخچه انتقال ثبت شده در کانال، برای طرف‌های معامله ارسال می‌گردد و این تنها جزئیات ذخیره شده تراکنش در بلاک چین بیت کوین است.
تراکنش On chain بهتر است یا تراکنش Off chain؟
تراکنش‌های Off chain یا برون‌زنجیره کارمزد بسیار پایینی نسبت به تراکنش‌های On Chain دارند. از طرفی به علت کاهش حجم معاملات شبکه بلاک چین تراکنش‌ها معمولاً در لحظه صورت می‌گیرند. به همین دلیل روز بروز محبوبیت شبکه لایتنینگ و پروتکل لایه ۲ اتریوم افزایش می‌یابد. علاوه بر نکات ذکر شده تراکنش‌های برون‌زنجیره به کاهش مصرف انرژی کمک قابل توجهی می‌کنند، که می‌تواند باعث افزایش زیست‌محیط پذیربودن کریپتو باشد. علاوه بر این تراکنش‌های برون‌زنجیره به علت خصوصی‌تر بودن از امنیت بالاتری برخوردارند. اما از طرفی نیز شبکه‌های آن چین ارائه شده مانند شبکه لایتنینگ (Lightening) نیز محدودیت‌هایی دارند که هنوز راه‌حل قطعی برای آنها ارائه نشده است. به عنوان مثال در شبکه لایتنینگ (بهترین راه‌حل ارائه شده لایه دوم بلاک چین) کارمزد پایین تراکنش‌ها، بقای اکوسیستم بیت کوین را با تهدید مواجه می‌کند. از دیگر معایب این شبکه اتکای کامل به دیگر همتای خود در انجام معامله است و در نهایت این‌که امکان انجام تراکنش به صورت آفلاین در شبکه لایتنینگ وجود ندارد و این یعنی تمامی تراکنش‌ها به صورت آنلاین صورت می‌پذیرد.
اما تراکنش‌های درون‌زنجیره که درون بلاک چین عمومی رخ می‌دهند این عیب را ندارند، در حقیقت دو نوع آنلاین و آفلاین برای انجام تراکنش‌های آن چین وجود دارد. از سوی دیگر این نوع تراکنش‌ها شفافیت بالایی در ارائه جزئیات تراکنش‌ها دارند و کاربر می‌داند صفر تا صد تراکنش به صورت کاملاً غیرمتمرکز و بدون دخالت شخص یا سرویس شخص‌ثالث و با نظارت خود شخص بر تمامی مراحل صورت می‌گیرد. در حقیقت تراکنش‌های On chian به معنای استقلال، اعتبار و امنیت هستند؛ مانند طبیعت که بر پایه مفاهیمی بنا شده تا به صورت کاملاً مستقل عمل کند؛ به‌طوری که هیچ دخالتی نتوان در مفهوم اصلی آن ایجاد کرد. اما زمانی که فعالیت تراکنش‌های آن چین زیاد می شود، شبکه با محدودیت‌هایی همچون مقیاس پذیری کم، کارمزد بالا و سرعت پایین روبرو می‌گردد.
جمع‌بندی
تراکنش‌های On Chain و Off Chain هر کدام بسته به مورد استفاده، جوانب مثبت و منفی دارند. برون زنجیره لزوماً به معنای عدم حضور در بلاک چین نیست، فقط به این معنی است که در بلاک چین عمومی حضور ندارد و خارج از آن صورت می‌گیرد. تراکنش‌های درون زنجیره‌ای از شفافیت بالایی برخوردارند و برای انجام معامله به دخالت شخص یا سرویسی دیگر متکی نیستند؛ حال آنکه در تراکنش‌های برون زنجیره‌ای عکس این قضیه صادق است. از سوی دیگر هم انجام تراکنش به صورت آف چین راه حل لایه دوم بلاک چین است و مزایایی همچون مقیاس پذیری بالا، سرعت زیاد انجام تراکنش و کارمزد کم دارد؛ اما در تراکنش آن چین، در صورت ازدحام و افزایش حجم تراکنش‌ها شبکه با کندی، کارمزد بالا و مقیاس پذیری کم روبروست. در نهایت به نظر می‌رسد که لایه دوم بلاک چین در حال حاضر بهترین راه‌حل برای رفع مسئله بلاک چین لایه اول باشد و با توجه به سرعت پیشرفت فناوری بلاکچین شاید طولی نکشد تا معایب سیستم Off Chain نیز رفع شود و عملکرد شبکه نیز بهبود یابد. نظر شما در این‌باره چیست؟ فکر می‌کنید کدام یک با توجه به شرایط کنونی بیشتر به کار شما می‌آید؟ آیا راه‌حل جدیدی ارائه خواهد شد؟
