یونی سواپ (uniswap) نرم افزاری است که بر روی اتریوم اجرا می شود و برای حفظ یک صرافی که در آن می توان به خرید و فروش ارزهای رمزپایه پرداخت، به دنبال ایجاد انگیزه در کاربرانی از سرتاسر دنیا می باشد.
یونی سواپ یکی از پروتکل های نوظهور اقتصاد غیرمتمرکز (DeFi) می باشد که از چندین دارایی رمزنگاری از جمله ارز رمزپایه UNI خود استفاده می کند تا خدماتی مشابه با صرافی های سنتی ارائه نماید. تنها تفاوت در این است که یونی سواپ دارای مجری یا مدیریت مرکزی نیست.
در یونی سواپ به جای حفظ یک دفتر مرکزی سفارشات که خریداران و فروشندگان سفارشات خود را در آن ثبت می کنند، از مجموعه ای از استخرهای نقدینگی استفاده می شود.
ارائه دهندگان نقدینگی نیز همانند پروتکل هایی چون Balancer و Curve، با قفل کردن دو دارایی در یک قرارداد هوشمند به ایجاد استخر یونی سواپ کمک می کنند. برای مثال استخر نقدینگی DAI/ETH یونی سواپ از مقادیر یکسان DAI و ETH تشکیل شده است.
در ازای حفظ نقدینگی در این استخرها، بخشی از کارمزد معامله به همراه ارز رمزپایه UNI به ارائه دهندگان تعلق می گیرد. سپرده های موجود در این استخرها برای عملیات یونی سواپ ضروری هستند، چرا که از این طریق کاربران می توانند به خرید و فروش ارزهای رمزپایه از استخر نقدینگی بپردازند و توکن ها را با توکنی دیگر معاوضه نمایند.
تا زمانی که استخر نقدینگی برای معامله گران وجود داشته باشد، هر کسی می تواند یک توکن را در یونی سواپ لیست کند. گرچه یونی سواپ روی اتریوم توسعه یافته و به همین دلیل توکن های مورد معامله بر دیگر بلاکچین ها را لیست نمی کند. اگر تمایل دارید از وضعیت فعلی رشد یونی سواپ مطلع شوید، می توانید وبلاگ رسمی آن را دنبال کنید.
چه کسی یونی سواپ را اختراع کرد؟
یونی سواپ در سال 2018 توسط هایدن آدامز آغاز به کار کرد. در سال 2020 نسخه دوم یونی سواپ منتشر شد که مبادله مستقیم تمامی توکن ها بر روی اتریوم را ممکن می ساخت. با راه اندازی توکن یونی سواپ در سپتامبر 2020، تعداد 400 توکن UNI به افرادی اعطا شد که تا پیش از 1 سپتامبر همان سال حداقل یک تراکنش در شبکه انجام داده بودند. علاوه بر این برخی کاربران با توجه به میزان نقدینگی که برای این پروتکل فراهم آورده بودند، توکن های بیشتری دریافت کردند.
نحوه عملکرد یونی سواپ
شبکه یونی سواپ به گونه ای طراحی شده است که خرید و فروش دارایی های کریپتو را به اندازه معاملات معمولی آسان سازد. این کار از طریق حفظ قراردادهای هوشمندی انجام می شود که توسط معامله گران قابل دسترسی است و کاربران می توانند دارایی های کریپتو خود را در آن قرار دهند.
کاربرانی که در استخر به معامله دارایی ها می پردازند، مجبور به پرداخت کارمزد هستند و این کارمزد بر اساس میزان کمک ارائه دهندگان نقدینگی به استخر، میان آن ها تقسیم می شود.
استخرهای نقدینگی یونی سواپ
هر استخر یونی سواپ از دو توکن نگه داری می کند که این دو با هم نشان دهنده یک جفت معاملاتی برای این دارایی ها می باشند. برای قیمت گذاری این جفت معاملاتی، یونی سواپ از فرمول «x*y=k» استفاده می کند. در این فرمول، x و y نشان دهنده موجودی استخر از هر توکن هستند و k برابر با قیمت کلی همان استخر می باشد.
در یک استخر نقدینگی تازه ایجاد شده، اولین ارائه دهنده نقدینگی با عرضه مقدار مساوی از هر دو توکن، قیمت اولیه دارایی ها در استخر را تعیین می کند.
پس از آن خریداران می توانند بر اساس همین فرمول به تبادل توکن ها در استخر بپردازند. قراردادهای هوشمند که این پروتکل را اجرا می کنند، از این فرمول برای گرفتن توکن ها از خریدار و ارسال همان مقدار توکن به او و در عین حل ثابت نگه داشتن قیمت کلی استخر، استفاده می نمایند.
قابل به ذکر است که هر معامله کارمزد مخصوص به خود را دارد، به این معنی که نقدینگی کل در استخر به آرامی و با هر معامله افزایش می یابد و سیستم را برای ارائه دهندگان نقدینگی سودبخش می سازد. در نتیجه این تغییر قیمت، اگر یک خریدار دیگر معامله ای در همین جهت ایجاد کند، با نرخ کمتری برای معامله خود روبرو می شود که این امر به حفظ تعادل کلی سیستم کمک می کند.
چرا UNI ارزشمند است؟
ارز رمزپایه یونی سواپ با نام UNI، نقشی کلیدی در حفظ و اجرای شبکه آن ایفا می کند. کاربرانی که صاحب UNI هستند به مدیریت آن کمک می کنند و به پیشنهادهایی که ممکن است منجر به توسعه و پیشرفت اکوسیستم آن شود رای می دهند.
UNI با این هدف طراحی شده است که این پروتکل تحت مالکیت و مدیریت کاربران آن اجرا شود، و کاربران نیز در جهت تبدیل شدن آن به یک مدل خودپایدار کمک نمایند. یونی سواپ با ارسال 400 UNI به تمامی کاربرانش در تاریخ یکم سپتامبر 2020، از این هدف خود پرده برداری کرد.
علاوه بر این کاربرانی که در استخرهای نقدینگی مشارکت داشتند، توکن های بیشتری پاداش گرفتند. باید بدانید که کاربرانی که قصد ثبت پیشنهاد در شبکه یونی سواپ را دارند، باید مالک حداقل 1% از کل UNI های عرضه شده باشند.
