بلاک چین یک اختراع مبتکرانه است زیرا به لطف مکانیزم های اجماع قابل اعتماد که به توافق در شبکه کمک می کند، میان استفاده کنندگان از آن اعتماد ایجاد می کند. اثبات سهام (PoS) یکی از مکانیزم های اجماع است که به تعیین اعتبار بلوک بعدی کمک می کند.
با استفاده از مکانیزم اثبات سهام، کاربران ارزهای رمز پایه که بر پایه زیر پارچه بلاک چین کار می کنند، کوین ها خود را برای تایید شبکه قرض می‌دهند. از این کوین ها برای به دست آوردن حق اعتبار سنجی معاملات و ایجاد بلاک های جدید استفاده می شود.
از دیدگاه کاربر، Stake راهی برای پاداش برای شرکت در اکوسیستم شبکه است و می تواند با پس انداز سود در یک بانک سنتی مقایسه شود.
به زبان ساده تر، در استیک که می‌توان آن را همچون سرمایه گذاری بلند مدت در بانک تصور کرد، کاربر دارایی خود را برای افزایش امنیت و اعتبار سنجی معاملات در اختیار توسعه دهندگان قرار میدهد. استیک را می‌توان با قرض دادن دارایی به صرافی هایی مانند بایننس هم مقایسه کرد.
اغلب کیف پول های معتبر همچون تراس ولت امکان استیک کردن مستقیم کوین را در اختیار کاربران قرار می‌دهند. صرافی ها نیز این قابلیت را ارائه میکنند. البته توجه داشته باشید که حداقل مدت سپرده گذاری در این روش یک سال است.
PoS یا Proof of Stake یک ساز و کار همگانی است که به بلاکچین اجازه می دهد تا با صرفه جویی در مصرف انرژی و در عین حال حفظ قابلیت تمرکز زدایی مناسب (حداقل از لحاظ تئوری) کار کند.
Proof of Stake چیست؟
اگر می دانید بیت کوین چگونه کار می کند، احتمالاً با مکانیزم اثبات کار (PoW) آشنا هستید. این مکانیزمی است که اجازه می دهد معاملات به صورت بلوکی جمع شوند. سپس این بلوک ها برای ایجاد زنجیره بلوک به یکدیگر متصل می شوند. به طور خاص، ماینرها برای حل یک معمای پیچیده ریاضیاتی رقابت می کنند. هر کسی که اول آن را حل کند، حق دارد بلوک بعدی را به بلاک چین اضافه کند. این جایزه میتواند شامل انجام یک تراکنش بدون کارمزد یا حتی دریافت درصدی از یک بیت کوین باشد.
اثبات کار مکانیزمی بسیار قوی برای تسهیل اجماع به روشی غیرمتمرکز است. مشکل این است که این محاسبات تصادفی زیادی را شامل می شود. معمایی که ماینرها برای حل آن رقابت می کنند، هدفی جز امنیت شبکه ندارد. بدین ترتیب می توان استدلال که صرفا بخشی از انرژی ماینرها صرف رسیدن به اجماع میشود.
در این مرحله ممکن است از خود بپرسید که آیا روش های دیگری برای حفظ اجماع غیر متمرکز بدون هزینه محاسباتی بالا وجود دارد؟
اینجاست که PoS وارد میدان میشود. در استیک یا اثبات سهام ایده اصلی این است که کاربران می توانند سکه ها یا همان توکن های (سهام) را قفل کنند و در فواصل زمانی خاص، پروتکل به طور تصادفی حق یکی از آنها را برای اعتبار بخشیدن به بلوک بعدی اختصاص می دهد. بدیهی است که احتمال انتخاب متناسب با مقدار سکه است، هرچه توکن استیک شده بیشتر باشد، شانس بیشتری برای اعتبار سنجش وجود دارد.
به این ترتیب آنچه تعیین می کند کدام شرکت کنندگان یک بلوک ایجاد می کنند، توانایی آنها در حل چالش های هش نیست و این شانس با توجه به تعداد سکه های استیک شده تعیین می گردد.
برخی ممکن است استدلال کنند که تولید بلوک از طریق staking، مقیاس پذیری بالاتری را برای زنجیره بلوک امکان پذیر می کند. این یکی از دلایلی است که اتریوم 2 به جای اثبات کار، از PoS برای اعتبار بخشی به معاملات استفاده میکند.
چه کسی مکانیزم اثبات سهام را ایجاد کرده است؟
یکی از نشانه های اولیه Proof of Stake را می توان به سانی کینگ و اسکات نادال در مقاله با عنوان Peercoin نسبت داد. آنها این مکانیزم را به عنوان یک طرح ارز رمزنگاری نظیر به نظیر مشتق شده از بیت کوین Satoshi Nakamoto. توصیف می کنند.
شبکه Peercoin با مکانیزم ترکیبی PoW / PoS راه اندازی شد که در آن PoW عمدتا برای تهیه منبع اولیه استفاده می شد. با این حال برای پایداری طولانی مدت شبکه مورد نیاز نبود و به تدریج از اهمیت آن کاسته شد. در حقیقت برای تضمین امنیت شبکه از روش PoS استفاده میشود.
اثبات تفویض شده سهام (DPoS) چیست؟
در این الگوریتم، میزان سهم و فرایند رأی‌گیری با یکدیگر ترکیب می‌شوند و از اعضایی که سهام دارند برای انتخاب عضو اضافه کنندەبلوک جدید رأی گیری میشود. در این صورت سهامداران ضمن رأی گیری، حق خود را برای ایجاد کردن بلوک جدید به عضو انتخاب شده تفویض میکنند و بدین ترتیب توان محاسباتی از ایشان گرفته نخواهد شد.
DPoS به کاربران این امکان را می دهد که موجودی کوین خود را به عنوان رأی، جایی که قدرت رأی دادن متناسب با تعداد کوین های نگهداری شده باشد، انجام دهند. این آرا سپس برای انتخاب تعدادی از نمایندگان استفاده می شود که بلاک چین را از طرف رأی دهندگان خود مدیریت می کنند و امنیت و اجماع را تضمین می کنند.
به طور معمول، جوایز شرط بندی به این نمایندگان منتخب توزیع می شود، سپس آنها بخشی از جوایز را به تناسب سهم شخصی خود به انتخاب کنندگان خود تقسیم می کنند.
شرح کار staking
همانطور که در مطالب فوق اشاره کردیم، بلاک چین های Proof of Work برای افزودن بلوک های جدید به بلاک چین به عملیات استخراج متکی هستند. در مقابل زنجیره های Proof of Stake بلوک های جدید را از طریق فرآیند staking تولید و تأیید میکنند.
Staking شامل اعتبار سنج هایی است که توکن های خود را قفل می کنند تا بتوانند به طور تصادفی توسط پروتکل در فواصل زمانی مشخص برای ایجاد بلاک انتخاب شوند. معمولاً شرکت کنندگانی که مقادیر بیشتری توکین ذخیره دارند، شانس بیشتری نیز برای انتخاب به عنوان اعتبار سنج بعدی خواهند داشت.
این رویه اجازه می دهد تا بلوک ها بدون اتکا به سخت افزار تخصصی استخراج مانند ASIC تولید شوند. در حالی که استخراج از طریق ASIC به سرمایه گذاری قابل توجهی در سخت افزار نیاز دارد، خرید سهام مستلزم سرمایه گذاری مستقیم در ارز رمزنگاری شده است.
به زبان ساده به جای رقابت برای بلوک بعدی با کار محاسباتی، اعتبارسنج ها PoS بر اساس تعداد سکه هایی که در آن قرار دارند انتخاب می شوند. سهام (سکه) همان چیزی است که اعتبارسنجان را برای حفظ امنیت شبکه اهدا می کند.
در حالی که هر بلاک چین Proof of Stake ارز سهام ویژه خود را دارد، برخی از شبکه ها یک سیستم دو نشانه ای را در نظر می گیرند که در آن پاداش ها در رمز دوم پرداخت می شود.
در یک سطح کاملاً عملی، جمع کردن فقط به معنای نگه داشتن پول در کیف پول مناسب است. این موضوع اساساً هرکسی را قادر می سازد تا در ازای دریافت پاداش، انجام برخی از کارهای شبکه را به دوش گیرد.
پاداش در Staking چگونه محاسبه می شود؟
هر شبکه بلاک چین ممکن است از روش متفاوتی برای محاسبه پاداش های سهام استفاده کند. برخی با در نظر گرفتن فاکتورهای مختلف به صورت بلاک به بلاک تنظیم می شوند. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:
- چند کوین را که اعتبار سنجی میشود
- چه مدت اعتبار سنج به طور فعال در حال جمع کردن است
- در کل چند کوین روی شبکه ذخیره شده است
- نرخ تورم
در برخی از شبکه ها، پاداش استیک به صورت درصدی از کارمزد انجام میشود. این پاداش ها به عنوان نوعی جبران تورم برای اعتبارسنجان توزیع می شود. تورم کاربران را تشویق می کند به جای نگه داشتن کوین های خود که ممکن است استفاده از آنها را به عنوان ارز رمز پایه افزایش دهد، پاداش را بار دیگر به چرخه استیک باز گردانند. در این مدل اعتبار سنج ها دقیقاً می توانند محاسبه کنند که چه پاداشی را دریافت خواهند کرد.
یک برنامه پاداش قابل پیش بینی و نه یک احتمال برای دریافت پاداش بلاکی ممکن است برای برخی مطلوب به نظر برسد و از آنجا که این اطلاعات عمومی است، ممکن است شرکت کنندگان بیشتری را ترغیب کند که درگیر سرمایه گذاری بدین روش شوند.
استخرهای استیک
همچون ماینینگ که هرچه قدرت هش دستگاه ها بالاتر باشد، کاربر به درآمد بیشتری دست پیدا خواهد کرد، در استیک نیز هرچه تعداد استیک های ذخیره شده بیشتر باشد، احتمال انتخاب شدن و دریافت پاداش افزایش پیدا میکند.
بر همین اساس گروهی از دارندگان کوین منابع خود را ادغام می کنند تا شانس اعتبار بخشیدن به بلاک ها و دریافت پاداش را افزایش دهند. آنها قدرت اشتراک خود را ترکیب می کنند و متناسب با سهم خود در استخدام، جوایز را تقسیم می کنند.
راه اندازی و نگهداری استخر staking اغلب به زمان و تخصص زیادی نیاز دارد. از آنجا که ایجاد استخر استیک به خودی خود درآمدی به همراه ندارد، ارائه دهندگان این‌گونه سرویس ها صرفا بخشی از جوایز شرکت کنندگان را به عنوان هزینه دریافت میکنند؛ رویه ای که در استخر ماینینگ نیز وجود دارد.
به طور معمول سهام باید برای یک دوره مشخص قفل شود. این رویه برای جلوگیری از اهداف سو به منظور ایجاد خلل در عملکرد شبکه صورت میگیرد.
Cold Staking چیست؟
در روش قبلی کاربران بایستی کوین خود را به استخر میکردند، اما در روش استیک ابری دیگر احتیاجی به این کار نبوده و فرد میتواند علاوه بر نگه داری ارز خود در کیف پول سخت افزاری، از مزایای استیک نیز بهره مند شود. البته توجه داشته باشید که به محض خارج کردن ارز از کیف پول، روند دریافت جایزه متوقف خواهد شد. این روش برای آن دسته از افرادی مناسب است که اعتماد چندانی به استخرها نداشته یا به دلیل تحریم نمیتوانند به شرکت ارائه دهنده سرویس دسترسی مستقیم داشته باشند.
